Với tỷ lệ phiếu ủng hộ cao, cử tri Cuba vừa thông qua Hiến pháp mới trong cuộc trưng cầu ý dân. Việc thông qua bản Hiến pháp mới được coi là sự định hình cho giai đoạn phát triển mới của đảo quốc Caribe này.
Cử tri Cuba bỏ phiếu thông qua Hiến pháp mới (Ảnh: Cuban News Agency)
* Cử tri Cuba thông qua Hiến pháp mới
Ngày 25-2-2019, dẫn kết kết quả sơ bộ cuộc trưng cầu ý dân diễn ra 1 ngày trước đó cho biết, cử tri Cuba đã thông qua Hiến pháp mới với tỷ lệ phiếu ủng hộ đạt 73,31% trên tổng số cử tri đăng ký.
Trong một cuộc họp báo chính thức, Chủ tịch Ủy ban Bầu cử quốc gia Cuba, bà Alina Balseiro thông báo trong số gần 9,3 triệu cử tri đăng ký của đảo quốc Caribe này, đã có gần 7,85 triệu người tham gia bỏ phiếu trong cuộc trưng cầu ý dân; trong đó có 6,816 triệu cử tri bỏ phiếu ủng hộ thông qua Hiến pháp mới, đạt 86,85% tổng số phiếu bầu; 705.000 cử tri bỏ phiếu chống, tương đương 9% số phiếu, và 325.000 phiếu không hợp lệ hoặc là phiếu trắng (4,15% tổng số phiếu).
Chủ tịch Ủy ban Bầu cử quốc gia Cuba Balseiro cho biết theo luật bầu cử của Cuba, việc thông qua Hiến pháp bằng trưng cầu ý dân đòi hỏi số phiếu ủng hộ phải vượt quá 50% tổng số cử tri đăng ký trên toàn quốc (tức không chỉ số cử tri đi bầu hay số phiếu bầu hợp lệ), và tỷ lệ này trong cuộc trưng cầu vừa qua là 73,31%. Kết quả chính thức sẽ được công bố trong vòng 1 tuần tới và Hiến pháp mới sẽ có hiệu lực sau khi kết quả này được đăng trên Công báo nhà nước.
Dự thảo Hiến pháp mới của Cuba bao gồm một phần mở đầu và 229 điều, được chia vào 11 mục, 24 chương và 16 phần. Đây sẽ là bản Hiến pháp thứ 2 của Cuba kể từ khi Cách mạng thành công năm 1959, tiếp sau Hiến pháp 1976 hiện hành, mới được bổ sung sửa đổi 2 lần vào các năm 1992 và 2002.
Bên cạnh việc tái khẳng định mục tiêu và con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội, cùng việc duy trì nền tảng cơ bản của mô hình kinh tế - xã hội xã hội chủ nghĩa, dự thảo Hiến pháp mới đưa ra nhiều thay đổi quan trọng như xác định rõ hơn vai trò của Đảng Cộng sản, tuyên bố tính chất pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Cuba, ấn định tính tối thượng của Hiến pháp trong hệ thống tư pháp, định ra các chức danh lãnh đạo mới cùng các quy định về nhiệm kỳ và giới hạn tuổi bổ nhiệm, trao thêm quyền tự chủ cho các đơn vị hành chính địa phương, đặc biệt là cấp quận huyện, mở rộng và hiến định thêm nhiều quyền của công dân, công nhận những thành phần kinh tế mới và đề ra cơ chế tự chủ cho các doanh nghiệp nhà nước, hay nâng lên tầm hiến định nhiều nguyên tắc của Cách mạng Cuba.
Phát biểu sau khi cử tri Cuba thông qua bản Hiến pháp mới, Bộ trưởng Ngoại giao Cuba Bruno Rodríguez Parrilla nhận định "Hiến pháp mới phản ánh được toàn bộ nhân dân Cuba như một thể thống nhất và tiến bộ", khẳng định văn bản "Đại hiến chương" này đã làm phong phú thêm và hiện đại hóa chính sách của Cách mạng Cuba.
* Định hình giai đoạn phát triển mới
Cuộc trưng cầu ý dân tại Cuba này đã khép lại quá trình cải tổ hiến pháp toàn diện, được chuẩn bị và khởi động từ Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI năm 2011, và bắt đầu chính thức từ kỳ họp Quốc hội khóa IX hồi tháng 7-2018 với việc thảo luận bản tiền dự thảo Hiến pháp mới.
Quốc hội Cuba sau đó đã tiến hành một cuộc tham vấn nhân dân rộng rãi trong 3 tháng, với sự tham dự của hơn 8,9 triệu lượt người dân, và tổng hợp hơn 1,1 triệu ý kiến đóng góp thu thập được để đưa ra những chỉnh sửa cuối cùng và thông qua bản dự thảo cuối cùng vào tháng 12-2018.
Cuộc trưng cầu dân ý về Hiến pháp mới là sự kiện chính trị quan trọng đối với người dân đảo quốc Caribe bởi yếu tố chính trị và tinh thần của nó.
Nhìn vào thực tế có thể thấy với diện tích, quy mô dân số và nguồn tài nguyên thiên nhiên khiêm tốn, Cuba chưa bao giờ được xếp vào hàng các cường quốc kinh tế hay sức mạnh vật chất nói chung tại Mỹ Latinh và Caribe. Thế nhưng, trong bất kỳ phân tích tổng kết nào về khu vực này trong những qua, đảo quốc Caribe này vẫn luôn là một nhân tố không thể bỏ qua.
Có thể kể đến những sáng kiến và thành tựu như việc tăng cường đầu tư cho một số mũi nhọn kinh tế tế như du lịch, vận tải, Đặc khu phát triển cảng biển Mariel (nằm ở phía Tây La Habana) với hàng loạt dự án mới, đầu tư cho cơ sở hạ tầng đi đôi với các lĩnh vực cơ bản như phát triển y tế, giáo dục, thúc đẩy sản xuất lương thực... Cuba cũng đã định hình rõ mô hình kinh tế - xã hội xã hội chủ nghĩa của Cuba, xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội tới năm 2030 và tiến trình cập nhật mô hình kinh tế-xã hội trong 5 năm tới.
Bên cạnh đó, những thành quả về giáo dục và y tế của Cuba vừa có tầm rộng vừa có chiều sâu. Về giáo dục, chỉ trong vòng 3 năm, cách mạng đã thanh toán hoàn toàn nạn mù chữ từng ảnh hưởng tới hơn nửa dân số Cuba trước cách mạng và sau đó mở rộng mạng lưới giáo dục cơ sở trên cả nước, đảm bảo quyền và nghĩa vụ đến trường của tất cả trẻ em, song song với đó là phát triển giáo dục bậc cao, đưa Cuba thuộc về các nước hàng đầu không chỉ tại Mỹ Latinh mà còn cả ở cấp độ toàn cầu về tỷ lệ học sinh tới trường (94%), tỷ lệ tốt nghiệp đại học hay có bằng thạc sĩ, tiến sĩ (11,1% dân số), với một số ngành có trình độ tiên tiến hàng đầu thế giới, điển hình như công nghệ sinh học.
Cùng với giáo dục, với chiến lược có tầm nhìn và những bước đi dứt khoát, Cuba đã xây dựng được một hệ thống y tế nhiều tầng cấp, từ các phòng khám bác sĩ gia đình ở từng khu phố, từng ngôi làng, cho tới các bệnh viện chuyên khoa đầu ngành, nhờ đó đã đạt được những kỳ tích chăm sóc sức khỏe, như tỷ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh thuộc hàng thấp nhất thế giới (dưới 0,4%), là nước đầu tiên trên thế giới xóa bỏ lây nhiễm HIV từ mẹ sang con (năm 2015), là nhà tiên phong trong nhiều phương pháp và sản phẩm điều trị ung thư …
Tựu chung lại, có thể nói rằng cách mạng đã giúp người dân Cuba được hưởng những dịch vụ này với chất lượng tương đương với các nước phát triển tiên tiến, chỉ với một khác biệt đó là mọi dịch vụ giáo dục và y tế của Cuba, từ học mẫu giáo cho tới cấp bậc tiến sĩ, từ việc tiêm chủng mở rộng cho tới các phẫu thuật phức tạp đều hoàn toàn miễn phí.
Hơn nữa, tại một khu vực luôn nhức nhối với tỷ lệ chênh lệch giàu nghèo, bạo lực xã hội và nạn buôn bán ma túy, cách mạng Cuba vẫn luôn đảm bảo cho người dân nước mình quyền bình đẳng phát triển khả năng cá nhân trong một môi trường hoàn toàn bình yên. Đó chính là những quyền con người mà cách mạng Cuba theo đuổi.
Có thể nhận thấy những giá trị to lớn mà con đường cách mạng của Cuba đã mang lại và chỉ có chính người dân Cuba mới có quyền điều chỉnh và hoàn thiện mô hình phát triển của mình. Những lá phiếu tại cuộc trưng cầu ý dân về Hiến pháp mới cho thấy, người dân Cuba luôn kiên định với con đường mà cách mạng do Đảng Cộng sản Cuba lãnh đạo, đồng thời định hình giai đoạn phát triển mới trên con đường xây dựng và phát triển đất nước./.
[Nguồn: TTXVN]