Người di cư Honduras tại khu vực Ciudad Hidalgo, bang Chiapas, biên giới Mexico - Guatemala, trong hành trình tới Mỹ. Ảnh (tư liệu): AFP/TTXVN
Theo dự báo của giới chuyên gia, biến đổi khí hậu sẽ làm gia tăng làn sóng di cư từ Trung Mỹ sang Mexico và Mỹ, hiện tượng đã và đang gây ra một cuộc khủng hoảng trầm trọng tại biên giới giữa hai quốc gia này trong nhiều tháng qua.
Theo đó, sự kéo dài của các đợt hạn hán tái diễn trong hơn 20 năm, cũng như việc khu vực chưa kịp phục hồi hoàn toàn sau những tác động tàn phá của bão Iota và Eta vào tháng 11/2020 ngay giữa đại dịch COVID-19, sẽ khiến nguy cơ thiếu đói ngày một trầm trọng hơn. Điều này cộng thêm các yếu tố khác như bạo lực, mất an ninh và khủng hoảng chính trị, kinh tế-xã hội chính là động lực thúc đẩy di cư bất thường tại Trung Mỹ.
Trả lời phỏng vấn của nhật báo Mexico El Universal, Daniela Picon, điều phối viên tổ chức di cư Casa del Migrante Betania hoạt động tại bang Peten ở cực Bắc Guatemala, giáp biên giới với Mexico, cho biết các thảm họa thiên nhiên xảy ra vào năm ngoái khiến nhiều người quyết định di cư toàn bộ gia đình, do mất mùa và đất đai không còn khả năng canh tác.
Từ Costa Rica, Luis Jimenez, tiến sĩ về đạo đức sinh học và các hệ thống sản xuất nông nghiệp nhiệt đới bền vững kiêm Phó chủ tịch Viện Nhân quyền Liên Mỹ, cảnh báo các hiện tượng thời tiết cực đoan đang diễn ra dày đặc hơn, với cường độ lớn hơn do biến đổi khí hậu. Chuyên gia này nhận định “người dân không còn cách nào khác là phải di cư đến nơi an toàn hơn”, đồng thời cảnh báo đây không phải lần đầu tiên cũng như lần cuối cùng biến đổi khí hậu ảnh hưởng tiêu cực đến tình trạng di cư. Theo ông Jimenez, các quốc gia thuộc Tam giác Bắc Trung Mỹ (Guatemala, Honduras và El Salvador) phải đối mặt với các vấn đề về lương thực, chính trị, xã hội và giáo dục do thiếu các biện pháp phòng ngừa và quản lý hiệu quả nguồn đất và nước. Đại dịch COVID-19 chính là “giọt nước làm tràn ly”.
Đồng quan điểm nêu trên, Tổ chức Nông Lương Liên Hợp Quốc (FAO) mới đây cũng cảnh báo các nước Bắc Trung Mỹ đang phải đương đầu với "nhiều yếu tố mất an ninh lương thực song song và đan xen chặt chẽ". Theo FAO, đặc điểm chung của các quốc gia này là tỉ lệ nghèo đói cao, những cú sốc khí hậu khắc nghiệt, hạn chế trong tiếp cận dịch vụ cơ bản, bất ổn kinh tế và năng suất nông nghiệp hộ gia đình thấp. Những yếu tố trên tạo cơ sở cho các mô hình di cư bất thường.
Trước tình trạng trên, FAO và Chương trình Lương thực Thế giới đã đưa ra cảnh báo sớm về tình trạng mất an ninh lương thực "nghiêm trọng" trong khu vực đòi hỏi "một phản ứng khẩn cấp”. Để hỗ trợ khẩn cấp cho nửa triệu người Trung Mỹ phải sống trong điều kiện bấp bênh, FAO đã huy động một khoản ngân sách 38 triệu USD nhằm phục hồi sinh kế dài hạn, khôi phục năng lực nông nghiệp và cơ sở hạ tầng cho khu vực. Một mục tiêu khác là tăng cường sinh kế có khả năng phục hồi dựa vào nông nghiệp, đặc biệt là tại những vùng đã bị ảnh hưởng hoặc có nguy cơ bị ảnh hưởng do bão lũ, hạn hán. Theo tổ chức này, Trung Mỹ đang đứng giữa “ngã tư của những cú sốc khí hậu tái diễn”. Tình hình càng trở nên phức tạp trong bối cảnh suy thoái kinh tế do đại dịch gây ra, với “tình trạng nghèo đói kéo dài chưa từng thấy, mức độ bất bình đẳng cao dai dẳng, bạo lực và di cư bất thường”.
Ước tính hơn một nửa trong số 50 triệu người dân Trung Mỹ sống trong nghèo đói. Theo thống kê chính thức, khu vực này có khoảng 6,5 triệu người bị suy dinh dưỡng./.
Theo TTXVN