Tròn 80 năm đồng hành cùng dân tộc, Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) đã khởi đầu từ những dòng tin lịch sử trong khói lửa cách mạng, ghi dấu từng bước đi của đất nước trên hành trình giành độc lập, thống nhất và xây dựng Tổ quốc. Hôm nay, với truyền thống kiên cường và khát vọng đổi mới, TTXVN tiếp tục vững vàng bước vào kỷ nguyên số, khẳng định vai trò cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện, lan tỏa sức mạnh thông tin quốc gia, kết nối Việt Nam với bạn bè năm châu.
Đồng hành cùng lịch sử dân tộc
Ngày 15/9/1945, từ Đài phát sóng vô tuyến Bạch Mai, Việt Nam Thông tấn xã (VNTTX) - tiền thân của TTXVN - phát đi toàn văn bản Tuyên ngôn Độc lập và danh sách Chính phủ lâm thời của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa bằng ba thứ tiếng Việt, Anh, Pháp. Sự kiện đó chính thức đánh dấu sự ra đời của cơ quan thông tấn quốc gia, mở đầu hành trình 80 năm đồng hành cùng dân tộc.
Trong các cuộc kháng chiến giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước, đội ngũ người làm báo thông tấn trở thành những “nhà báo-chiến sĩ”, vừa làm nhiệm vụ ghi lại các sự kiện như những nhân chứng lịch sử, vừa trực tiếp tham gia, góp phần làm nên những chiến công hào hùng.
Ngày 19/12/1946, VNTTX phát đi toàn quốc và quốc tế tin thực dân Pháp bội ước cùng Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Suốt 9 năm kháng chiến chống thực dân Pháp, trong bom đạn, phải di chuyển tới 21 địa điểm để giữ an toàn, vượt hàng chục vòng vây, đội ngũ thông tấn vẫn bảo đảm dòng tin liên tục, phục vụ Đảng, Bác Hồ và cả nước. Không ít cán bộ đã anh dũng hy sinh, tiêu biểu là đồng chí Trần Kim Xuyến - Phó Giám đốc Nha Thông tin, người phụ trách đầu tiên, cũng là người đầu tiên ngã xuống trên mặt trận thông tấn (1947).
Chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1954 là một mốc son chói lọi của cách mạng Việt Nam. Bản tin về tướng De Castries cùng toàn bộ bộ chỉ huy tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ bị bắt sống do VNTTX phát đi trong các ngày 7, 8, 9/5/1954 đã gây tiếng vang lớn trong nước và quốc tế.
Sau Hiệp định Geneve, đất nước tạm chia cắt hai miền. VNTTX vừa phản ánh công cuộc xây dựng CNXH ở miền Bắc, vừa đưa tin về phong trào đấu tranh ở miền Nam. Trong thời kỳ đế quốc Mỹ leo thang đánh phá miền Bắc, VNTTX vừa tổ chức lực lượng, vừa sẵn sàng chiến đấu bảo vệ cơ sở, vừa chuẩn bị cơ sở dự phòng, tăng cường trang thiết bị, từng bước lên chính quy; đồng thời mở rộng thông tin đối nội và đối ngoại.
Ngày 12/10/1960, Thông tấn xã Giải phóng (TTXGP) - cơ quan phát ngôn thông tấn chính thức của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam - ra đời. Cán bộ, phóng viên, điện báo viên của TTXGP đã bám trụ kiên cường trên những địa bàn vô cùng khốc liệt, bám trụ cùng với nhân dân ở những vùng còn bị kìm kẹp, kịp thời đưa tin, ảnh về các phong trào đấu tranh, góp phần cổ vũ mạnh mẽ nhân dân cả nước đấu tranh chống đế quốc Mỹ xâm lược.
Trong suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, phóng viên thông tấn có mặt ở mọi chiến trường miền Nam, Lào, Campuchia, ghi lại những hình ảnh chiến đấu hào hùng của quân và dân ta, phục vụ đắc lực công tác tuyên truyền đối nội, đối ngoại, cổ vũ toàn dân kháng chiến. VNTTX còn đảm nhiệm thông tin về các cuộc đàm phán Paris, cung cấp tin, ảnh phục vụ đấu tranh ngoại giao, góp phần tạo dư luận đồng tình trong và ngoài nước, tiếp sức cho thắng lợi lịch sử mùa Xuân 1975.
Ngày 30/4/1975, VNTTX vinh dự phát đi dòng tin, bức ảnh lịch sử về đại thắng mùa Xuân năm 1975, non sông liền một dải, mở ra kỷ nguyên độc lập, tự do, thống nhất và xây dựng CNXH trên cả nước.
Trải qua các cuộc chiến chống xâm lược, đồng hành cùng dân tộc, TTXVN đã có gần 260 nhà báo-liệt sĩ. Đó là những đóng góp thầm lặng nhưng vô cùng to lớn, góp phần làm nên thắng lợi vĩ đại của cách mạng Việt Nam.
Sau ngày đất nước thống nhất, VNTTX và TTXGP hợp nhất thành hãng thông tấn quốc gia với tên gọi TTXVN, cùng đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới: xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện
Bước vào thời kỳ hòa bình và đổi mới, TTXVN tiếp tục giữ vững vai trò là “nguồn tin chính thống của Đảng và Nhà nước”, phản ánh toàn diện thành tựu xây dựng đất nước, công cuộc đổi mới do Đảng khởi xướng và lãnh đạo từ năm 1986.
Từ những bản tin bằng 3 ngữ ban đầu, TTXVN đã phát triển thành cơ quan báo chí đa phương tiện, phát tin bằng hơn 10 ngôn ngữ. Với 34 cơ quan thường trú trong nước và 30 cơ quan thường trú ngoài nước, TTXVN tạo nên mạng lưới rộng khắp, đảm bảo thông tin thông suốt từ trung ương đến địa phương; đồng thời đưa tiếng nói Việt Nam ra toàn cầu, kết nối chặt chẽ với bạn bè quốc tế.
Phóng viên TTXVN luôn hiện diện nơi tuyến đầu của đời sống xã hội. Tổng Giám đốc TTXVN Vũ Việt Trang nhấn mạnh: “Dù ở tâm điểm thiên tai, dịch bệnh, nơi hải đảo xa xôi hay tại các điểm xung đột quốc tế, phóng viên thông tấn luôn mang trong mình trái tim nhiệt huyết, sẵn sàng có mặt để dòng thông tin kịp thời, chuẩn xác đến với công chúng, góp phần củng cố sức mạnh đại đoàn kết toàn dân, huy động sự ủng hộ của bạn bè quốc tế, tạo nền tảng vững chắc cho đất nước phát triển, thịnh vượng”. (1)
“Ở bất cứ đâu, người làm báo Thông tấn luôn mang trên vai trọng trách cao cả: Đưa thông tin nhanh chóng, chính xác, nhân văn, góp phần chia sẻ khó khăn, khích lệ tinh thần, khẳng định sức mạnh đoàn kết dân tộc. Hình ảnh ấy càng khắc sâu vai trò “thư ký của thời đại” và phẩm chất “chiến sĩ tiên phong trên mặt trận thông tin” của người làm báo TTXVN”. (2)
Hiện TTXVN thực hiện hợp tác, trao đổi thông tin với hơn 40 hãng thông tấn và tổ chức báo chí uy tín trên thế giới. Nhờ vậy, nguồn tin của TTXVN luôn phong phú, đa chiều, bảo đảm tính chính xác và cập nhật; đồng thời lan tỏa hình ảnh Việt Nam ra thế giới một cách toàn diện và sâu sắc. Đây là nền tảng để TTXVN làm tốt hơn nữa vai trò cầu nối thông tin giữa Việt Nam với bạn bè năm châu.
TTXVN cũng là kho tư liệu ảnh quốc gia lớn nhất với hàng triệu kiểu phim quý giá, trong đó có hàng vạn phim gốc về lịch sử đấu tranh cách mạng, hơn 5.000 kiểu phim về Chủ tịch Hồ Chí Minh và hàng nghìn kiểu phim về cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam - những tư liệu có giá trị lịch sử và văn hóa đặc biệt.
Tiên phong thực hiện chuyển đổi số trong nền báo chí cách mạng
Từ cột mốc kết nối Internet năm 1998, TTXVN từng bước khẳng định vai trò tiên phong trong quá trình tin học hóa báo chí. Năm 2008, báo điện tử VietnamPlus chính thức ra đời, mở đường cho dòng thông tin điện tử chính thống, đa ngữ. Tiếp đó, hệ thống báo chí dữ liệu, đồ họa thông tin, báo chí di động được phát triển, đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của công chúng. Đặc biệt, năm 2017, TTXVN khai trương trang thông tin infographics.vn, dẫn đầu xu thế báo chí dữ liệu ở Việt Nam.
Về hạ tầng kỹ thuật, hệ thống xử lý thông tin của TTXVN từ chỗ tạo ra từng "module" cho mỗi loại hình báo chí đã chuyển sang mô hình đa phương tiện, đa nền tảng, tăng cường kết nối giữa các sản phẩm thông tin. Việc kiên trì số hóa thông tin tư liệu cũng giúp TTXVN hình thành cơ sở dữ liệu số phong phú, đa loại hình. Đây chính là nền tảng để TTXVN phát triển các sản phẩm báo chí đa phương tiện.
Những năm gần đây, TTXVN đẩy mạnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo, công nghệ big data, sản xuất các sản phẩm báo chí hiện đại, giàu tính tương tác. Các sản phẩm “breaking news” xuất hiện với tần suất ngày càng cao trên các bản tin thế giới. Các sản phẩm báo chí có cách thể hiện hiện đại như megastory, longform hay đồ họa tương tác là sự tích hợp các loại hình thông tin trên cùng một nền tảng, giúp mang lại trải nghiệm phong phú cho người dùng.
Hành trình ấy cho thấy một TTXVN không ngừng đổi mới, sáng tạo, trở thành cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện, tiên phong thực hiện chuyển đổi số trong nền báo chí cách mạng Việt Nam.
Trong giai đoạn tới, Tổng giám đốc TTXVN Vũ Việt Trang cho biết, chức năng và nhiệm vụ của TTXVN gắn chặt với những định hướng chiến lược mà Đảng đã xác lập. Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đặt ra yêu cầu TTXVN phải tiếp tục đẩy mạnh chuyển đổi số báo chí, xây dựng hạ tầng công nghệ hiện đại, phát triển báo chí dữ liệu và trí tuệ nhân tạo để nâng cao sức cạnh tranh thông tin. Nghị quyết số 59-NQ/TW về hội nhập quốc tế, đòi hỏi TTXVN phát huy vai trò của mình trong mở rộng hợp tác quốc tế và thông tin đối ngoại, phục vụ đắc lực sự nghiệp phát triển đất nước nhanh và bền vững. Nghị quyết số 66-NQ/TW về hoàn thiện hệ thống pháp luật, đặt TTXVN vào trách nhiệm vừa là cơ quan truyền thông, vừa là kênh cung cấp thông tin tham khảo, góp phần hoàn thiện thể chế và nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, trong đó có lĩnh vực truyền thông. Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân, yêu cầu đối với TTXVN là phải thông tin kịp thời, chính xác, khách quan về sự phát triển năng động của khu vực kinh tế tư nhân - động lực quan trọng của nền kinh tế Việt Nam – qua đó, đồng hành cùng Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp trên con đường hội nhập.
“Thực hiện 4 nghị quyết này cũng chính là thực hiện sứ mệnh lịch sử của TTXVN: Tiên phong trên mặt trận thông tin, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, góp phần xây dựng môi trường pháp lý, quảng bá hình ảnh quốc gia và thúc đẩy sức mạnh nội lực dân tộc. Đây không chỉ là nhiệm vụ chính trị, mà còn là trách nhiệm trước lịch sử, trước Nhân dân và trước tương lai đất nước”. (3)
Có thể thấy, 80 năm là chặng đường dài đầy gian khổ nhưng cũng rạng rỡ tự hào. TTXVN đã chứng minh bản lĩnh kiên cường, tinh thần đổi mới không ngừng, ý chí tiên phong trên mặt trận tư tưởng-văn hóa, thông tin-truyền thông của Đảng và Nhà nước. Những thế hệ cán bộ, phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên thông tấn đã, đang và sẽ tiếp tục giữ ngọn lửa nhiệt huyết, giữ vai trò chiến sĩ tiên phong trên mặt trận thông tin, viết tiếp những trang sử vẻ vang của một cơ quan thông tấn anh hùng; đồng thời, góp phần đưa hình ảnh Việt Nam mạnh mẽ, hiện đại, hội nhập, vươn tầm thế giới./.
Theo TTXVN
(1) Trích bài trả lời phỏng vấn của Tổng Giám đốc TTXVN Vũ Việt Trang nhân Kỷ niệm 100 năm ngày báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025)
(2), (3) Trích bài trả lời phỏng vấn của Tổng Giám đốc TTXVN Vũ Việt Trang nhân Kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công (19-8-1945/19-8-2025) và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2-9-1945/2-9-2025)