Quang cảnh hội nghị
Sáng 13/4, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức Hội nghị phản biện xã hội dự thảo Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở theo hình thức trực tuyến, với sự chủ trì của Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch – Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Lê Tiến Châu và Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Ngô Sách Thực.
Phát biểu khai mạc, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Ngô Sách Thực nhấn mạnh, Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở trình Quốc hội kỳ này phải là bước thể chế quan trọng tinh thần Đại hội XIII của Đảng về phát huy quyền làm chủ của nhân dân, về trách nhiệm bảo đảm thực hiện của các cơ quan nhà nước và vai trò nòng cốt của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội để nhân dân thực hiện quyền làm chủ của mình ở cơ sở.
Theo ông Ngô Sách Thực, trong những năm qua, nhìn chung, việc thực hiện Chỉ thị số 30-CT/TW của Bộ Chính trị về xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở và Kết luận số 120-KL/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh, nâng cao chất lượng, hiệu quả việc xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở, các văn bản pháp luật về dân chủ ở cơ sở đã thúc đẩy thực hiện dân chủ ở cơ sở, tăng sự đồng thuận trong nhân dân trong thực hiện các nhiệm vụ, mục tiêu kinh tế, xã hội, giữ gìn an ninh trật tự, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân.
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện có nảy sinh nhiều hạn chế, bất cập, một số nơi thực hiện còn hình thức, thậm chí vi phạm dân chủ, gây bức xúc trong bộ phận nhân dân. Theo ông Ngô Sách Thực, đây là Luật có thể có nhiều ý kiến, nhưng nếu chỉ tập trung ý kiến vào quan điểm, nguyên tắc, quy định chung, không cụ thể thì tính khả thi và tác dụng sẽ không cao.
Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Ngô Sách Thực đề nghị các đại biểu dự hội nghị tập trung đóng góp ý, phản biện vào một số nhóm vấn đề chính: Tính thống nhất, đồng bộ, liên thông của dự thảo Luật so với quy định của Hiến pháp năm 2013 và pháp luật hiện hành; phạm vi, đối tượng điều chỉnh của dự thảo Luật; tính đầy đủ của các nguyên tắc thực hiện dân chủ ở cơ sở được thể hiện trong dự thảo Luật; việc thể chế hóa quan điểm của Đảng về thực hiện dân chủ ở cơ sở thể hiện trong dự thảo Luật, quy định để “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”.
Bên cạnh đó, các đại biểu cần thảo luận, đưa ra ý kiến về các nội dung: Quy định về vai trò, trách nhiệm của các chủ thể trong dự thảo Luật, nhất là trách nhiệm của công chức, cơ quan nhà nước trong bảo đảm việc thực hiện; sự kế thừa những điểm hợp lý và khắc phục những bất cập, hạn chế của chế định Thanh tra nhân dân trong Luật Thanh tra; việc thể chế hóa chủ trương “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội làm nòng cốt để nhân dân làm chủ” theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII, nhất là các quy định, cơ chế để Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội làm nòng cốt để nhân dân làm chủ trong dự thảo Luật.
Đóng góp ý kiến tại Hội nghị, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Phạm Hữu Nghị, Ủy viên Hội đồng tư vấn Dân chủ pháp luật, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cho rằng, trong dự thảo Luật chưa đưa ra cơ chế bảo đảm Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội thực hiện vai trò nòng cốt để nhân dân làm chủ. Bởi vậy, cần bổ sung các quy định xác định rõ vai trò trách nhiệm của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc các cấp và các tổ chức chính trị - xã hội trong tổ chức, bảo đảm thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Nêu thực tế về việc có thể phát sinh các vi phạm pháp luật về thực hiện dân chủ trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, chẳng hạn như chậm trễ hoặc cản trở công dân thực hiện các quyền dân chủ; hoặc lợi dụng, lạm dụng việc thực hiện dân chủ ở cơ sở để kích động, gây rối làm ảnh hưởng xấu đến an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, làm mất tính chính danh, uy tín của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp; ông Phạm Hữu Nghị cho rằng, dự thảo Luật cần bổ sung các quy định về chế tài, về các hình thức xử lý vi phạm khi thực hiện các quy định về thực hiện dân chủ ở cơ sở như đã nêu.
Theo ông Đỗ Duy Thường, Phó Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn Dân chủ pháp luật, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, trong dự thảo Luật chưa quy định đầy đủ quyền và nghĩa vụ của nhân dân, quyền và trách nhiệm của chính quyền cơ sở; quyền và trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội trong thực hiện dân chủ ở cơ sở; sự phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị, chính quyền cơ sở với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội cùng cấp trong các khâu thực hiện dân chủ. Đây là vấn đề cốt lõi, rất cơ bản trong chương đầu của các đạo luật, nhất là Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở.
Do đó, ông Đỗ Duy Thường đề nghị cần nghiên cứu để quy định đầy đủ các quy phạm về quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của các chủ thể trong Luật, đó là các quyền cơ bản đã được quy định trong Hiến pháp về quyền con người, quyền công dân trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội; các quyền hạn, trách nhiệm của các chủ thể trong hệ thống chính trị là cơ quan nhà nước, chính quyền địa phương, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội phải thực hiện trong Luật này.
Phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch – Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Lê Tiến Châu khẳng định, việc xây dựng, ban hành Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở là việc làm cần thiết để thể chế hóa quan điểm chỉ đạo của Đảng, trực tiếp và gần nhất là Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng về “... phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa”; “tiếp tục hoàn thiện, cụ thể hóa, thực hiện tốt cơ chế “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ” và phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”. Mặt khác, đây cũng là yêu cầu khách quan để cụ thể hóa quy định của Hiến pháp năm 2013 về xây dựng “Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân”.
Nhấn mạnh việc góp ý hoàn thiện Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở là việc làm rất cần thiết, quan trọng, song cũng rất khó và phức tạp, nhạy cảm, ông Lê Tiến Châu cho biết, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam luôn chia sẻ với những khó khăn, vất vả và áp lực của cơ quan chủ trì soạn thảo dự án Luật, luôn sẵn sàng đồng hành cùng cơ quan chủ trì để có được dự thảo Luật tốt nhất. Những ý kiến đóng góp tại hội nghị lần này sẽ được Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổng hợp đầy đủ để góp phần vào quá trình hoàn thiện dự thảo Luật trình Kỳ họp thứ 3, Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV xem xét, quyết định./.
Theo TTXVN