Những thành tựu to lớn và có ý nghĩa lịch sử của nước ta hôm nay là minh chứng con đường mà Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh và toàn dân tộc ta đồng tâm lựa chọn là hoàn toàn đúng đắn. Đây cũng là cơ sở để mỗi người Việt Nam nhận thức sâu sắc hơn tầm vóc lịch sử, ý nghĩa và giá trị hiện thực của Cách mạng Tháng Mười, của Lênin vĩ đại đối với cách mạng Việt Nam.
V.I. Lênin (1870 – 1924) là nhà tư tưởng vĩ đại, nhà lý luận chính trị kiệt xuất, lãnh tụ thiên tài, lỗi lạc của cách mạng Nga, của giai cấp công nhân và nhân dân lao động toàn thế giới. Người đã để lại di sản khoa học và cách mạng to lớn có giá trị lý luận, cũng như thực tiễn đối với nhân loại trong thế giới ngày nay, đó là: Nhà nước và cách mạng, xây dựng xã hội mới - Xã hội xã hội chủ nghĩa, xây dựng Đảng kiểu mới… Trong đó, Lênin đặc biệt coi trọng công tác quần chúng nhân dân trong quá trình tập hợp lực lượng tiến hành cách mạng xã hội chủ nghĩa. Những luận điểm, nguyên lý về công tác vận động quần chúng nhân dân của Lênin vẫn còn nguyên giá trị và có ý nghĩa to lớn đối với công cuộc đổi mới, phát triển đất nước ta, thực hiện mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội, thể hiện sâu sắc ở các nội dung sau:
Một là, phát triển tư tưởng của C.Mác và Ăng-ghen trong thời đại đế quốc chủ nghĩa và cách mạng vô sản, Lênin đã khẳng định rằng: “Chủ nghĩa xã hội sinh động và sáng tạo là sự nghiệp của bản thân quần chúng nhân dân”(1). Quần chúng nhân dân không chỉ là người sáng tạo ra mọi của cải vật chất và tinh thần của xã hội, mà còn là một lực lượng cách mạng to lớn. Thấm nhuần luận điểm của Lênin, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Không có lực lượng nhân dân thì việc nhỏ mấy, dễ mấy, làm cũng không xong; có lực lượng nhân dân, thì việc khó mấy, to mấy cũng làm được”(2). “Trong mọi việc đều phải dựa vào quần chúng…, lấy sức quần chúng mà vượt qua khó khăn”(3), “Chủ nghĩa xã hội chỉ có thể xây dựng được với sự giác ngộ đầy đủ và lao động sáng tạo của hàng chục triệu người”(4).. Vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, Đảng ta trong quá trình lãnh đạo cách mạng, nhất là thực hiện công cuộc đổi mới đất nước trong 35 năm qua, đã khẳng định: “Cách mạng là sự nghiệp của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân”, không ngừng quan tâm đến quần chúng nhân dân và công tác vận động quần chúng nên đã giành được những thành tựu to lớn có ý nghĩa lịch sử, phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam.
Hai là, trong công tác vận động quần chúng nhân dân, Lênin quan tâm đến lợi ích thiết thân của người lao động làm cơ sở để xây dựng, phát triển kinh tế. Người viết: “Những lý tưởng cao cả nhất cũng không đáng một xu, chừng nào người ta không biết kết hợp chặt chẽ những lý tưởng đó với lợi ích của chính mình ngay những người lao động đang tham gia cuộc đấu tranh kinh tế”(5), “Chúng ta nói rằng phải xây dựng ngành kinh tế quốc dân quan trọng trên cơ sở sự quan tâm thiết thân của cá nhân. Sự quan tâm thiết thân của cá nhân có tác dụng nâng cao sản xuất”(6). Lênin còn chỉ rõ: “Trong một nước tiểu nông, trước hết các đồng chí phải bắc những chiếc cầu nhỏ vững chắc, đi xuyên qua chủ nghĩa tư bản Nhà nước, tiến lên chủ nghĩa xã hội không phải bằng cách trực tiếp dựa vào nhiệt tình, mà là với nhiệt tình do cuộc cách mạng vĩ đại sinh ra, bằng cách khuyến khích lợi ích cá nhân, bằng sự quan tâm thiết thân của cá nhân, bằng cách áp dụng chế độ hạch toán kinh tế. Nếu không, các đồng chí sẽ không tiến lên chủ nghĩa cộng sản được; nếu không, các đồng chí sẽ không dẫn được hàng chục và hàng chục triệu người đến chủ nghĩa cộng sản”(7).
Thấm nhuần những luận điểm của Lênin, Đảng ta xác định: Thực hiện nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa thì động lực thúc đẩy phong trào quần chúng là đáp ứng lợi ích thiết thực của nhân dân, kết hợp hài hoà các lợi ích, thống nhất quyền lợi và nghĩa vụ công dân. Đảng ta khẳng định: “Trong xã hội do nhân dân làm chủ, lợi ích cá nhân, lợi ích tập thể và lợi ích xã hội gắn chặt với nhau, trong đó lợi ích cá nhân là động lực trực tiếp”(8). Để có phong trào quần chúng, động viên được tính tích cực chính trị, xã hội và sáng tạo của quần chúng nhân dân trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng, đòi hỏi các cấp, các ngành, Mặt trận, các đoàn thể từ trung ương đến cơ sở phải nắm chắc yêu cầu, nguyện vọng của các tầng lớp nhân dân, đặc biệt về những vấn đề mới nảy sinh trong cuộc sống của nhân dân, kịp thời giải quyết về chính sách, cơ chế quản lý và có các biện pháp cụ thể nhằm chăm lo và bảo vệ lợi ích chính đáng, thiết thân của quần chúng nhân dân, nhất là đối với người lao động. Nắm vững quan điểm của Đảng ta về vấn đề lợi ích, cần khắc phục những lệch lạc chỉ nhấn mạnh một chiều huy động sức dân mà coi nhẹ việc bồi dưỡng sức dân; đồng thời, cần khắc phục tư tưởng mị dân, cục bộ bản vị, làm hại đến lợi ích chung, chỉ chú ý vấn đề kinh tế, kinh doanh đơn thuần mà quên mất chính sách an sinh xã hội, phúc lợi xã hội; phải kiên quyết bài trừ những hành vi tham ô, hối lộ, tham nhũng, cửa quyền, ức hiếp quần chúng nhân dân của một bộ phận cán bộ, đảng viên, công chức đã xâm phạm đến lợi ích của dân, làm giảm lòng tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ. Trong quần chúng nhân dân cũng phải uốn nắn những lệch lạc chỉ thấy quyền lợi mà quên nghĩa vụ công dân, chỉ thấy lợi ích cá nhân và gia đình mà coi nhẹ lợi ích của dân, của cộng đồng và xã hội do các ngành, các cấp thực hiện; cần coi trọng việc tạo điều kiện vật chất, thể chế để nhân dân phát huy vai trò tự quản cộng đồng, chăm lo những lợi ích thiết thực, chính đáng của mình phù hợp với sự phát triển bền vững của từng địa phương, cơ sở và đất nước.
Ba là, để cách mạng xã hội chủ nghĩa giành được thắng lợi, Lênin đặc biệt quan tâm đến tổ chức và tập hợp quần chúng làm cách mạng, Người nhấn mạnh: “Tổ chức, tổ chức và tổ chức! Hãy cho chúng tôi một tổ chức những người cách mạng, chúng tôi sẽ đảo ngược nước Nga lên”(9). Vì thế Lênin đặc biệt chú ý việc giai cấp công nhân phải tổ chức ra Công đoàn: “Công đoàn là trợ thủ của Đảng”, “là trường học cộng sản chủ nghĩa, là trường học dự bị cho vô sản học tập áp dụng chuyên chính vô sản, là sự tập hợp tất yếu của công nhân để làm cho việc quản lý toàn bộ nền kinh tế trong nước tuần tự chuyển trước hết sang tay giai cấp công nhân (chứ không phải sang ngành nghề cá biệt nào) rồi sang tay toàn thể những người lao động”(10). Lênin cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải tổ chức ra các đoàn thể của thanh niên, phụ nữ… để quy tụ sức mạnh của quần chúng theo lứa tuổi, giới tính; đặc biệt quan tâm đến việc giáo dục lý tưởng, bản lĩnh cách mạng cho thế hệ trẻ. Lênin cho rằng, những công việc tổ chức như thế là của Đảng. Đảng “phải biết cách làm công tác tuyên truyền, tổ chức, cổ động sao cho dễ tiếp thu nhất, dễ hiểu nhất, rõ ràng nhất và sinh động nhất, cả đối với các “phố”, thợ thuyền, nhà máy lẫn đối với các vùng nông thôn”(11).
Thấu suốt tư tưởng của Lê-nin để thực hiện mục tiêu và nhiệm vụ cách mạng, Đảng ta bao giờ cũng coi trọng vấn đề đoàn kết, tập hợp lực lượng cách mạng, coi trọng việc xây dựng Mặt trận Dân tộc thống nhất và tập hợp các tầng lớp nhân dân trong các đoàn thể chính trị - xã hội, các tổ chức xã hội. Trong công cuộc đổi mới đất nước và thực hiện dân chủ hóa đời sống xã hội, đặt ra yêu cầu phát triển nhiều hình thức mới trong sinh hoạt xã hội của các tầng lớp nhân dân, Đảng ta thực hiện việc “đa dạng hoá các hình thức tập hợp nhân dân” là phù hợp với quy luật phát triển của xã hội mới. Có như vậy mới phát huy được khả năng sáng tạo phong phú của nhân dân, để giải quyết những lợi ích, nguyện vọng chính đáng về các mặt của các tầng lớp nhân dân và đóng góp thiết thực vào sự nghiệp phát triển bền vững của đất nước. Vấn đề đặt ra trong tình hình hiện nay là phải tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, ở đâu có sự tập hợp quần chúng ở đó phải có Đảng lãnh đạo, tuyệt đối không được buông lỏng. Trong công tác dân vận phải nắm chắc tình hình, tâm tư, nguyện vọng chính đáng của nhân dân, kịp thời phản ánh với Đảng và Nhà nước để có chủ trương, chính sách phù hợp nhằm phát huy sức mạnh toàn dân tộc để xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng an ninh, ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội và chủ động hội nhập quốc tế.
Bốn là, Lênin cũng chỉ ra rằng, sự liên hệ chặt chẽ với quần chúng nhân dân là điều kiện quan trọng nhất, căn bản nhất cho hoạt động của Đảng Cộng sản. Lênin căn dặn: “Chúng ta không chấp chính bằng cách chia rẽ, mà bằng cách tạo ra giữa tất cả mọi người lao động những mối liên hệ keo sơn về những quyền lợi thiết thân và ý thức giai cấp”(12). Lênin coi trọng phương pháp thuyết phục, giáo dục, nêu gương đối với quần chúng. Người đề ra nhiệm vụ hàng đầu cho các đảng cộng sản là “thuyết phục đa số nhân dân thấy được sự đúng đắn của cương lĩnh và sách lược của mình”(13). Lê-nin cho đây là nhiệm vụ chiến lược quan trọng trong cả thời kỳ chưa có chính quyền và cả thời kỳ xây dựng chủ nghĩa xã hội: “Việc giáo dục và rèn luyện quần chúng lao động là nhiệm vụ của cán bộ công tác giáo dục của đảng cộng sản và của mọi cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa”(14). Đồng thời, Lênin cũng phê phán cán bộ, đảng viên và các tổ chức của Đảng không gương mẫu, không dùng hoặc “rất ít dùng những điển hình, những tấm gương cụ thể, sinh động, lấy trong mọi lĩnh vực của đời sống để giáo dục quần chúng”(15). Người yêu cầu: “Lấy kinh nghiệm lâu dài, lấy hàng chục ví dụ thực tế để chứng minh cho quần chúng thấy rõ sự cần thiết của công việc là một biện pháp có hiệu quả không nhỏ”(16).
Lênin khuyến khích mở rộng dân chủ, công khai, làm cho tất cả mọi người dân biết công việc của Đảng, của Nhà nước, và cho rằng đó là một phương pháp công tác quần chúng có tác dụng nâng cao tính chủ động, tính tích cực sáng tạo cách mạng của quần chúng. Người nhấn mạnh: “Một nước mạnh là nhờ ở sự giác ngộ của quần chúng. Nước mạnh là khi nào quần chúng biết rõ tất cả mọi cái, quần chúng có thể phán đoán được về mọi cái và đi vào hành động một cách có ý thức”(17). Những tư tưởng này của Lênin về công tác vận động quần chúng và phương pháp công tác quần chúng đang soi rọi cho chúng ta trong công tác dân vận hiện nay. Thực chất công tác dân vận là xây dựng mối quan hệ gắn bó máu thịt giữa Đảng, Nhà nước với Nhân dân; giữa Nhân dân với Đảng và Nhà nước, trong điều kiện Đảng cầm, lãnh đạo Nhà nước và toàn xã hội.
Năm là, vận dụng những tư tưởng, quan điểm của Lênin, chúng ta tiếp tục xây dựng phong cách và phương thức công tác vận động quần chúng phù hợp với yêu cầu của tình hình mới. Công tác vận động quần chúng không chỉ phụ thuộc ở đường lối, chủ trương, chính sách đúng đắn mà còn phụ thuộc ở thái độ, phong cách, phương thức công tác của cán bộ, đảng viên, công chức nhà nước. Phải quán triệt và kiên trì xây dựng quan điểm “dân là chủ”, “dân làm chủ”, “cán bộ, đảng viên là công bộc của dân”, chống mọi biểu hiện quan liêu, mệnh lệnh, hách dịch, cửa quyền với dân. Phải xây dựng phong cách dân vận “trọng dân, gần dân, hiểu dân, học dân và có trách nhiệm với dân”; “nghe dân nói, nói dân hiểu, làm dân tin”.
Trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, thực hiện cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và chủ động hội nhập quốc tế, công cuộc đổi mới toàn diện đất nước ngày càng đi vào chiều sâu, có tác động lớn đến nhiều người, nhiều giai tầng xã hội, với tinh thần cởi mở, dân chủ, cán bộ, đảng viên, công chức ngày càng có điều kiện và cần thiết phải tiếp xúc, đối thoại, hướng dẫn công việc cho dân, thật sự phục vụ nhân dân, vì lợi ích của nhân dân, nói phải đi đôi với làm, nói ít làm nhiều, thực sự gương mẫu trước quần chúng nhân dân. Nâng cao vai trò làm chủ của nhân dân, xây dựng sự đồng thuận xã hội, đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước, sáng tạo, khởi nghiệp, thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển, bảo đảm an ninh quốc phòng, ổn định chính trị, nâng cao đời sống nhân dân làm cho đất nước phát triển nhanh, bền vững. Những tháng đầu năm 2020, cả thế giới và đất nước ta đang đứng trước thách thức, phức tạp về đại dịch COVID-19. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã ra Lời kêu gọi đồng bào, đồng chí, chiến sĩ cả nước và đồng bào ta ở nước ngoài, hãy đoàn kết một lòng, thống nhất ý chí và hành động thực hiện quyết liệt, hiệu quả những chủ trương của Đảng và Nhà nước, sự điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; đồng thời nỗ lực hợp tác thiết thực, phối hợp kịp thời với các nước, bảo đảm chiến thắng đại dịch này, làm cho nhân dân ta có sức khoẻ, bình an và hạnh phúc. Một lần nữa, sức mạnh toàn dân tộc, tinh thần đoàn kết, lòng yêu nước của nhân dân ta lại được phát huy cao độ hơn bao giờ hết, khắc phục khó khăn trong cuộc sống, công tác, học tập….quyết tâm đồng lòng, tạo sự đồng thuận trong phòng, chống dịch COVID – 19 theo tinh thần “ chống dịch như chống giặc” và “ Mỗi người dân là một chiến sĩ trên mặt trận phòng, chống dịch bệnh” bằng những hành động, cử chỉ cụ thể, thiết thực của mỗi một người dân, thực hiện chỉ dẫn của các cơ quan y tế về “cách ly toàn xã hội”, giãn cách xã hội để phòng, chống dịch tránh lây nhiễm bệnh cho gia đình, cộng đồng và xã hội. Một lần nữa chứng minh cho công tác vận động quần chúng nhân dân vô cùng quan trọng trong chống dịch “ đến từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng người” để kê khai y tế; thực hiện “ở nhà là yêu nước”. Vận động nhân dân, các doanh nghiệp, các cơ quan, tổ chức ủng hộ vật chất và tinh thần cho các bệnh viện, cơ sở y tế, trung tâm cách ly tuyến đầu chống dịch có hiệu quả. Trong khó khăn về dịch bệnh tác động đến kinh tế - xã hội, các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh, dịch vụ hoạt động cầm chừng, thậm chí phải ngừng sản xuất; người lao động không có việc làm, không có thu nhập, nhất là những người yếu thế, đời sống rất khó khăn. Trước tình hình đó, Chính phủ đã kịp thời có các chính sách an sinh xã hội cụ thể để hộ trợ xã hội cho các đối tượng lao động đặc biệt khó khăn, những người yếu thế để duy trì cuộc sống trong những tháng ngày phòng, chống đại dịch COVID – 19. Trong khó khăn, thách thức của đại dịch chúng ta càng thấy rõ tinh thần yêu nước cuả nhân dân ta đồng lòng, đồng thuận cùng với Đảng và Chính phủ để chiến thắng đại dịch; thể hiện rõ mối quan hệ gắn bó mật thiết, niềm tin của nhân dân ta đối với Đảng và Nhà nước không ngừng tăng lên, nhất định chúng ta sẽ chiến thắng đại dịch COVID -19! Sớm ổn định sản xuất, đời sống nhân dân và phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, đối ngoại; ổn định chính trị làm cho đất nước ta phát triển giàu mạnh, bình an, cường thịnh.
Kỷ niệm 150 năm Ngày sinh của V. I. Lênin vĩ đại (22/4/1870 – 22/4/2020); chào mừng đại hội đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, chúng ta tiếp tục nghiên cứu sâu sắc hơn những tư tưởng, quan điểm, nguyên lý của Lênin về công tác quần chúng của Đảng Cộng sản còn nguyên giá trị to lớn và gắn chặt với tư tưởng Dân vận của Chủ tịch Hồ Chí Minh đang tỏa sáng trong công cuộc đổi mới toàn diện đất nước ta. Quán triệt sâu sắc và vận dụng sáng tạo những luận điểm tư tưởng của Lênin và Hồ Chí Minh về công tác quần chúng vào việc đề ra và tổ chức thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước ở tất cả các cấp, các ngành, trong tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội sẽ góp phần quan trọng, hàng đầu nâng cao hiệu lực, hiệu quả của đường lối, chủ trương, chính sách, pháp luật; thu hút và động viên được sức mạnh của nhân dân vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Đó cũng là thể hiện sự trung thành, sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh trong thời đại mới./.
TS. Nguyễn Văn Hùng,
Hội đồng Lý luận Trung ương
……………………………………………………………………
Tài liệu tham khảo:
1. V.I. Lênin: Toàn tập, tập 39. M.1977, tr .251.
2, 3, 4. Hồ Chí Minh: Về quan điểm quần chúng, H.1977, tr 58, 65, 69.
5. V.I. Lênin, Toàn tập, M.1978, tập 1, tr. 510-511.
6, 7. V.I. Lênin, Sđd, tập 44, tr.190-207; tr.189
8. ĐCSVN: Văn kiện Hội nghị BCH TW Đảng lần thứ tám (khoá VI).
9. V.I. Lênin, Sđd, tập 6, tr.162.
10,11. V.I. Lênin: Toàn tập, M.1977, tập 4, tr.42 ; tập 42, tr.42.
12. V.I. Lênin: Toàn tập, M.1976, tập 35, tr. 347.
13,15. V.I. Lênin: Sđd, tập 36, tr. 208 ; tập 37, tr.109.
14. V.I. Lênin: Sđd, tập 41, tr. 474.
16, 17. V.I. Lênin: Sđd, tập 30, tr 337; tập 35, tr.23.
18. ĐCSVN: Nghị quyết Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương, khoá XI, số 25 -NQ/TW, ngày 3 tháng 6 năm 2013: “ Về tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận trong tình hình mới”
19. ĐCSVN: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2016.