Kết luận Phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 11/2025 vào ngày 6/12, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương tập trung thực hiện 10 nội dung trọng tâm thời gian tới. Liên quan đến tổ chức bộ máy và chính quyền địa phương 2 cấp, Thủ tướng nhấn mạnh đến yêu cầu rà soát, đề xuất sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các quy phạm pháp luật liên quan đến công tác quy hoạch và nội dung các quy hoạch đã được phê duyệt phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp và mục tiêu tăng trưởng 2 con số; quyết liệt cải cách thủ tục hành chính; vận hành hiệu quả mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Góp phần tăng cường năng lực quản trị ở cơ sở
Trong tuần, Phó Thủ tướng Phạm Thị Thanh Trà, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo của Chính phủ về thực hiện sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp ký ban hành Công văn số 174/CV-BCĐ yêu cầu các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ tập trung tháo gỡ vướng mắc, khó khăn khi vận hành chính quyền địa phương 2 cấp.
Công văn được ban hành trên cơ sở Kết luận số 192-KL/TW ngày 19/9/2025 và Kết luận số 221-KL/TW ngày 28/11/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, nhằm đôn đốc các bộ, ngành khẩn trương hoàn thiện cơ chế, chính sách để mô hình chính quyền địa phương 2 cấp vận hành thông suốt, hiệu lực, hiệu quả. Trong đó, đáng chú ý trong văn bản nêu rõ thời hạn hoàn thành một số nhiệm vụ trong tháng cuối của năm 2025 về hướng dẫn thực hiện phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền khi vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, bảo đảm tính thống nhất giữa các quy phạm trong hệ thống pháp luật, thống nhất cách hiểu, cách áp dụng pháp luật, bảo đảm nhiệm vụ phân cấp, phân quyền được thực hiện thông suốt, hiệu quả, khả thi.
Báo cáo tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 11/2025, trong phần đánh giá về tình hình vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Đỗ Thanh Bình cho biết, sau 5 tháng triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, bộ máy ở các địa phương đã có nhiều chuyển biến. Tính đến nay, gần 4.000 cán bộ, công chức, viên chức đã được điều động, biệt phái, tiếp nhận và bố trí về cấp xã, góp phần tăng cường năng lực quản trị ở cơ sở, nâng cao chất lượng phục vụ người dân và doanh nghiệp.
Theo báo cáo của 23 địa phương thuộc diện sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, nhu cầu nhà ở công vụ của cán bộ, công chức, viên chức khoảng 45.000 người. Trong tuần qua, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà ký Quyết định số 45/2025/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ quy định đối tượng thuê nhà ở công vụ tại các địa phương thuộc diện sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh. Quyết định này quy định về đối tượng thuê nhà ở công vụ và tiêu chuẩn nhà ở công vụ đối với cán bộ, công chức, viên chức tại các địa phương thuộc diện sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh...
Động lực thúc đẩy quản trị địa phương
Ngày 5/12, HĐND Thành phố Hồ Chí Minh phối hợp cùng Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức Hội thảo khoa học “Vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp - Thực trạng và giải pháp”.
Bà Nguyễn Thị Tú Thanh, Phó Vụ trưởng Vụ Chính quyền địa phương (Bộ Nội vụ) đánh giá, mô hình mới bước đầu vận hành ổn định, hoạt động thông suốt, tạo tiền đề cho giai đoạn phát triển tiếp theo. Bên cạnh những kết quả tích cực, quá trình triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp vẫn còn đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Trong đó, năng lực, trình độ và kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin của một bộ phận cán bộ, công chức cấp xã còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu mới. Hạ tầng kỹ thuật, nhất là hạ tầng số ở một số địa phương vùng sâu, vùng xa còn thiếu đồng bộ, gây khó khăn cho việc kết nối, chia sẻ dữ liệu. Quy định pháp luật về chức năng, nhiệm vụ và thẩm quyền của một số cơ quan chuyên môn chưa được hướng dẫn chi tiết dẫn đến lúng túng trong thực thi. Nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng nhân lực tăng nhanh nhưng nguồn lực (tài chính, chuyên gia, chương trình đào tạo) chưa đáp ứng kịp thời.
Giải quyết các khó khăn thực tiễn này, một trong những vấn đề các địa phương cần tập trung là tiếp tục rà soát quy trình, thủ tục hành chính, ưu tiên giải quyết hồ sơ của người dân, doanh nghiệp, không để tồn đọng, chậm trễ. Đặc biệt, các địa phương cần khẩn trương rà soát, kiện toàn vị trí cán bộ, công chức còn thiếu, bảo đảm chất lượng nguồn nhân lực; tiếp tục tổ chức tập huấn chuyên môn, nghiệp vụ, bồi dưỡng kiến thức công nghệ, quản lý hành chính hiện đại để nâng cao năng lực cho cán bộ, công chức cấp xã, nhất là ở vùng sâu, vùng xa.
Để giải quyết các vướng mắc kịp thời và toàn diện, tại hội thảo, nhiều đại biểu cho rằng, việc hoàn thiện thể chế, ổn định tổ chức và nhân sự, cải cách tài chính, phát triển công nghệ, tăng cường sự tham gia của người dân và phối hợp nội bộ là những giải pháp then chốt. Chỉ khi các yếu tố pháp lý, tổ chức, nhân sự, công nghệ và sự tham gia của người dân được đảm bảo đồng bộ, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp mới thực sự trở thành động lực thúc đẩy quản trị địa phương hiệu quả, phục vụ nhân dân tốt hơn.
Tại Hải Phòng, mô hình “Ngày không viết” tại Trung tâm Phục vụ hành chính công xã An Thành góp phần nâng cao hiệu quả, rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục cho người dân. Từ sau khi hợp nhất, mô hình này đã hỗ trợ hàng nghìn lượt người, trở thành sáng kiến cải cách hành chính đầu tiên được áp dụng tại xã trong hệ thống chính quyền hai cấp.
Ông Nguyễn Đức Thắng, Phó Chủ tịch UBND, Giám đốc Trung tâm Phục vụ hành chính công xã An Thành cho biết: Ngay sau khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, lãnh đạo xã chỉ đạo Trung tâm Phục vụ hành chính công phối hợp với đoàn thanh niên và các cơ quan liên quan của xã thành lập mô hình “Ngày không viết” để phục vụ người dân tốt nhất. Theo mô hình này, người dân đến sẽ được cán bộ trung tâm, đoàn thanh niên tình nguyện hướng dẫn, hỗ trợ kê khai các thủ tục hành chính. Đặc biệt mô hình nhắm đến đối tượng yếu thế, người cao tuổi, người tàn tật để nâng cao hiệu quả phục vụ người dân. Xã cử các cán bộ, đoàn viên tham gia các lớp tập huấn về giải quyết thủ tục hành chính và nắm bắt các bộ quy trình trong giải quyết thủ tục hành chính cho người dân. Những cán bộ Đoàn được lựa chọn là những người có năng lực, trình độ và am hiểu về công nghệ thông tin để vừa hướng dẫn người dân kê khai trực tiếp và nộp hồ sơ trực tuyến thuận lợi.
Từ khi triển khai, mô hình “Ngày không viết” giúp hàng nghìn lượt người hoàn thiện hồ sơ hành chính chính xác, nhanh chóng, giảm áp lực cho đội ngũ cán bộ, đồng thời nâng cao hiệu quả vận hành chính quyền hai cấp tại địa phương.
Còn tại Nghệ An, mô hình Tổ chuyển đổi số cộng đồng đang chứng minh vai trò then chốt trong việc thúc đẩy cải cách hành chính và đưa dịch vụ công trực tuyến đến gần hơn với người dân, đặc biệt ở các xã vùng cao, miền núi còn nhiều khó khăn của tỉnh. Nhiều địa phương ở miền núi Nghệ An đã và đang triển khai các giải pháp đồng bộ và tập trung vào đặc thù địa phương; tiếp tục kiện toàn và đưa các tổ chuyển đổi số hoạt động tích cực hơn nữa, đảm bảo có sự phân công phụ trách rõ ràng từ lãnh đạo xã; thường xuyên tổ chức các buổi tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng số và nghiệp vụ cải cách hành chính cho các tổ viên, giúp họ nắm vững quy trình mới và cách xử lý các tình huống phức tạp khi hướng dẫn người dân.
Nhiều địa phương đề xuất tỉnh Nghệ An có cơ chế động viên, hỗ trợ kịp thời về vật chất và tinh thần đối với các thành viên tổ chuyển đổi số vì họ đã nỗ lực làm việc không quản ngày nghỉ, không quản thời tiết bất lợi; trang bị đầy đủ hơn các điều kiện làm việc, sinh hoạt thiết yếu, đặc biệt cho những cán bộ làm việc xa nhà./.
Theo TTXVN