Ngày 12/3/2019, tại Hà Nội, Hội đồng Lý luận Trung ương, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia - Sự thật và Ban Chủ nhiệm đề tài KX02.13/16-20 phối hợp tổ chức Hội thảo “Giá trị cốt lõi của chủ nghĩa Mác – Lênin về mối quan hệ giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất trong điều kiện mới hiện nay”. GS.TS Phùng Hữu Phú, Phó Chủ tịch thường trực Hội đồng Lý luận TW, PGS.TS Phạm Văn Linh, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận TW, Chủ nhiệm đề tài KX02.13/16-20 và đồng chí Phạm Chí Thành, Quyền Giám đốc, Tổng biên tập Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia - Sự thật đồng chủ trì. Tham dự hội thảo có đông đảo các nhà khoa học, của Hội đồng Lý luận Trung ương, Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam, Học viện Chính trị QGHCM, Nhà xuất bản CTQG-ST và nhiều cơ quan khoa học khác... Với 23 tham luận gửi tới hội thảo và trên 10 ý kiến trao đổi tại hội trường cho thấy sự quan tâm rất lớn của các nhà khoa học với chủ đề tưởng "cũ" song thực ra vẫn đầy sức nóng.
Theo chủ nghĩa Mác – Lênin, mối quan hệ giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất là mối quan hệ có giá trị phổ quát, là quy luật xuyên suốt và chi phối sự phát triển của xã hội loài người, của mọi hình thái kinh tế - xã hội. Trong mối quan hệ này, trình độ phát triển của lực lượng sản xuất là cái quyết định kết cấu nội dung của quan hệ sản xuất và quan hệ sản xuất phải phù hợp với trình độ phát triển nhất định của lực lượng sản xuất. Quan hệ sản xuất tiến bộ, phù hợp sẽ thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển, ngược lại, quan hệ sản xuất lạc hậu sẽ kìm hãm sự phát triển của lực lượng sản xuất. Quá trình này diễn ra một cách khách quan, như một quá trình lịch sử tự nhiên, không phụ thuộc vào ý muốn chủ quan của con người và loài người. Tuy nhiên, trong lịch sử nhiều năm qua có thể thấy, một trong những tư tưởng cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin đã bị nhận thức và vận dụng méo mó sai lệch nhiều nhất chính là tư tưởng về mối quan hệ giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất. Sự sụp đổ của Liên Xô, Đông Âu và các bước thăng trầm của nhiều nước trên thế giới đều có nguyên nhân từ sự nhận thức và vận dụng không đúng mối quan hệ này.
Ở nước ta, trong hơn 30 năm đổi mới vừa qua, Đảng ta đặc biệt quan tâm tìm tòi, phát triển nhận thức thông qua tổng kết lý luận - thực tiễn, vận dụng mối quan hệ giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất trên tổng thể và đối với từng yếu tố cấu thành của quan hệ sản xuất. Trong quá trình nhận thức và vận dụng mối quan hệ này, trong tổ chức thực hiện chúng ta vẫn còn nhiều hạn chế, thiếu sót sai lầm, khiến cho sức sản xuất của lao động giảm sút, kinh tế trì trệ...Đảng ta đã sớm nhận ra những thiếu sót này và từng bước khắc phục. Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) nhấn mạnh phải nắm vững và giải quyết tốt mối quan hệ “giữa phát triển lực lượng sản xuất và xây dựng, hoàn thiện từng bước quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa”. Đại hội Đảng lần thứ XII chỉ rõ: “Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa Việt Nam có quan hệ sản xuất tiến bộ phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất”. Những chủ trương đúng đắn đó đóng vai trò quyết định tạo nên những thành tựu có ý nghĩa lịch sử, đưa nước ta vượt qua khủng hoảng kinh tế - xã hội, vươn lên trở thành quốc gia có thu nhập trung bình, có vị thế và uy tín quốc tế ngày càng được khẳng định.
Với thái độ khách quan, khoa học, hội thảo là dịp tiếp tục làm rõ những nội dung cốt lõi của chủ nghĩa Mác – Lênin về mối quan hệ giữa lực lượng sản xuất với quan hệ sản xuất, cũng như những giá trị còn nguyên tính thời sự của nó trong điều kiện hiện nay. Việc chỉ ra những hạn chế, thiếu sót và nguyên nhân trong nhận thức và vận dụng mối quan hệ này trong thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam; nêu được những vấn đề cần bổ sung, phát triển về mối quan hệ giữa lực lượng sản xuất với quan hệ sản xuất để tiếp tục đề xuất, kiến nghị những nội dung phù hợp cho việc chuẩn bị các văn kiện trình Đại hội XIII của Đảng là ý nghĩa thực tiễn quan trọng của hội thảo.
Cũng trong cùng ngày, Hội đồng Lý luận Trung ương và Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia - Sự thật đã tiến hành ký kết Chương trình phối hợp công tác năm 2019 giữa hai cơ quan./.
PV