trang thông tin điện tử

1. Nhận thức về kinh tế bạc và thực tiễn trên thế giới

Khái niệm “kinh tế bạc (silver economy)[3]” bắt nguồn từ thuật ngữ “thị trường bạc (silver market)” ở Nhật Bản vào những năm 1970 để chỉ thị trường dành cho người cao tuổi, tập trung vào các lĩnh vực đa dạng như y tế, ngân hàng, năng lượng, nhà ở, quản lý tài sản, dịch vụ tài chính, viễn thông, giải trí và du lịch...[4] “Kinh tế bạc” ngày càng phổ biến trong các thảo luận và tính toán chính sách quốc gia trong bối cảnh già hóa dân số trở thành xu hướng thế giới.[5]

Cách nhìn nhận đối với “kinh tế bạc” từng được coi là một thách thức đã chuyển thành cơ hội cho tăng trưởng kinh tế, đổi mới sáng tạo và việc đáp ứng nhu cầu dịch vụ của tất cả các nhóm xã hội. Đây là cách tiếp cận chủ động để giải quyết các thách thức kinh tế xã hội của già hóa dân số, tranh thủ được sức mạnh kinh tế của nhóm dân số già ngày càng tăng.

Hình 1: Dự kiến số lượng người từ 65 tuổi trở lên, giai đoạn 2024 - 2054.

Nguồn: https://ourworldindata.org/data-insights/by-2060-the-number-of-people-aged-65-and-older-will-be-more-than-four-times-what-it-was-in-2000

Báo cáo Triển vọng dân số thế giới năm 2024 của Liên hợp quốc nhận định dân số thế giới đang già đi do tỷ lệ sinh giảm và tuổi thọ trung bình tăng. Tăng trưởng dân số toàn cầu sẽ giảm từ 1,1%/năm giai đoạn trước đại dịch Covid-19 xuống gần như bằng 0 trong giai đoạn 2080 - 2100[6]. Vào năm 2024, toàn thế giới có 830 triệu người trên 65 tuổi (chiếm khoảng 10% dân số thế giới); vào năm 2050, khoảng 20% dân số thế giới sẽ từ 60 tuổi trở lên; đến năm 2054, sẽ có 1,7 tỷ người trên 65 tuổi (chiếm khoảng 17% dân số thế giới). Đến năm 2030, số người cao tuổi trên toàn cầu dự kiến sẽ gấp đôi số trẻ dưới 5 tuổi.[7] Dân số cao tuổi của châu Á dự kiến sẽ tăng gấp đôi trong giai đoạn 2025 - 2054.

Đến cuối những năm 2070, số người từ 65 tuổi trở lên trên thế giới sẽ đạt 2,2 tỷ người, vượt qua số người người dưới 18 tuổi. Đến giữa những năm 2030, số người từ 80 tuổi trở lên trên thế giới khoảng 265 triệu người, nhiều hơn số trẻ sơ sinh (dưới 01 tuổi).[8] Cũng theo Báo cáo này, tuổi thọ trung bình toàn cầu năm 2024 đạt 73,3 năm, tăng 8,4 năm so với năm 1995. Tuổi thọ trung bình của thế giới sẽ đạt khoảng 77,4 năm trên toàn cầu vào năm 2054. Một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng con người sẽ sống lâu hơn và già đi trong tình trạng sức khỏe tốt hơn. Thực tế này vừa là thách thức cho công tác quản trị quốc gia (tạo gánh nặng cho hệ thống an sinh xã hội, nhất là sức ép về chăm sóc y tế; tình trạng thiếu hụt nguồn cung lao động…) nhưng cũng mở ra cơ hội phát triển kinh tế quan trọng.

Nhận thức về tầm quan trọng của nhóm tiêu dùng là người cao tuổi đã thay đổi trong hai thập kỷ qua. Đến những năm 1980, sức tiêu dùng của nhóm dân số cao tuổi ít được chú ý do nhóm này thường được coi là nhóm tiêu dùng co thu nhập thấp. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra thực tế hoàn toàn khác, nhóm tiêu dùng người cao tuổi từ 60 tuổi trở lên hiện nắm giữ một phần lớn của cải vật chất và sức mua toàn cầu.[9] Theo Diễn đàn Kinh tế thế giới (năm 2017), 70% thu nhập khả dụng ở Hoa Kỳ nằm trong tay nhóm dân số trên 60 tuổi. Sức mua của nhóm dân số trên 60 tuổi sẽ chiếm hơn 50% tổng GDP của Mỹ và Nhật Bản vào năm 2030.

Người cao tuổi ngày càng trở thành một nhóm khách hàng quan trọng, một phân khúc tiêu dùng, sử dụng dịch vụ lớn đã, đang và sẽ định hình “nền kinh tế bạc” tại nhiều quốc gia trên thế giới. Việc đáp ứng nhu cầu của nhóm nhân khẩu học này sẽ thúc đẩy sự phát triển của nhiều lĩnh vực. Tập đoàn toàn cầu Iberdrola tổng hợp những đặc điểm của nhóm khách hàng này như sau: (i) có sức mua cao và không bị gánh nặng kinh tế; (ii) dành thời gian để làm những điều bản thân luôn mong muốn: đi du lịch, tận hưởng những trải nghiệm mới, tự thưởng cho bản thân, v.v.; (iii) những người năng động, thích chăm sóc bản thân, chơi thể thao, ăn uống lành mạnh, sành điệu và vui chơi; (iv) trung thành với thương hiệu của mình, tiêu dùng nhiều hơn giới trẻ và yêu cầu những sản phẩm và dịch vụ cụ thể và được cá nhân hóa hơn; (v) có nhiều thời gian rảnh hơn và thích tận dụng chúng cho các hoạt động văn hóa và giải trí.[10]

Dưới đây là một số nghiên cứu về thực tiễn của Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc:

Nhật Bản

Nhật Bản là nền kinh tế lớn trên thế giới, thường xuyên giữ vị trí thứ ba, sau Mỹ và Trung Quốc từ năm 2010 đến nay. Dân số đất nước mặt trời mọc đạt 123,8 triệu người (tính đến tháng 10/2024). Mặc dù đạt những thành tựu kinh tế nổi bật, Nhật Bản từ lâu đứng trước thách thức nghiêm trọng của tình trạng già hóa dân số và tỷ lệ sinh thấp. Ngay từ năm 1970, tỷ lệ dân số từ 65 tuổi trở lên tại Nhật Bản đã chiếm 7,1% dân số - thuộc nhóm cao nhất thế giới. Nhóm dân số này đã tăng nhanh trong các thập kỷ sau đó. Số liệu các năm 1980, 1990, 2000 và 2024 lần lượt là 9%, 12,2%, 17,4%, 29,8%.[11]

Chính phủ nước này đã thực hiện nhiều biện pháp khuyến sinh như tăng hỗ trợ tài chính cho việc nuôi dạy và chăm sóc trẻ em, tăng lương cho thế hệ trẻ, cung cấp dịch vụ mai mối… nhưng vẫn chưa đạt được hiệu quả mong muốn. Bộ Nghiên cứu Dân số và An sinh Xã hội Nhật Bản đưa ra kịch bản nếu tỷ lệ sinh, tuổi thọ trung bình và tỷ lệ di cư ròng vẫn ổn định, dân số Nhật Bản có nguy cơ tự tiêu vong: dân số nước này sẽ giảm xuống còn 50 triệu người vào năm 2100, 10 triệu người vào năm 2200, và không quá 62 người vào năm 3000.[12]

Nhật Bản đã sớm phát triển “kinh tế bạc”, với những chính sách hỗ trợ được triển khai trên diện rộng, tập trung vào các lĩnh vực như chăm sóc y tế cho người cao tuổi, phát triển robot trị liệu, dịch vụ giải trí cho người cao tuổi (như cửa hàng trò chơi điện tử cho người cao tuổi, các dự án âm nhạc của người cao tuổi…), thực phẩm dành cho người cao tuổi, dịch vụ giao hàng tận nhà cho người cao tuổi (ví dụ, mô hình Family Mart thực hiện giao món ăn, thuốc, nguyên liệu nấu ăn cho người già)... Định hướng của Chính phủ Nhật Bản là xuất khẩu các dịch vụ, sản phẩm này ra thế giới để đón đầu xu hướng già hóa tại những nước trong khu vực. Chính phủ Nhật Bản đã tăng độ tuổi nhận lương hưu lên 65 tuổi, khuyến khích công ty giữ lao động lại làm việc lâu hơn và thuê những người nghỉ hưu để làm cố vấn, tư vấn hoặc trong vai trò giảng dạy…[13] Giá trị thị trường của “nền kinh tế bạc” Nhật Bản được ước sẽ tăng từ 652,5 tỷ USD vào năm 2023 lên 780 tỷ USD vào năm 2040. Tỷ lệ theo lĩnh vực vào năm 2023 là: chăm sóc sức khỏe (195 tỷ USD), chăm sóc điều dưỡng (79 tỷ USD) và các ngành liên quan đến lối sống (378 tỷ USD).[14]

Trung Quốc

Trung Quốc đã vươn lên thành nền kinh tế lớn thứ hai thế giới từ năm 2010 đến nay; đồng thời cũng đứng thứ hai thế giới về dân số với khoảng 1,41 tỷ người (năm 2024, chiếm gần 18% dân số thế giới). Mặc dù vậy, thực tế Trung Quốc cũng đang đối mặt với nguy cơ suy giảm dân số, nhất là tình trạng giảm tỷ lệ sinh từ sau khi nước này thi hành chính sách mỗi cặp vợ chồng chỉ có 01 con[15]. Tỷ lệ tăng trưởng dân số chỉ đạt -0,1% năm 2024 và dự đoán sẽ tiếp tục giảm âm trong năm 2025. Nguyên nhân một phần là do tác động của chính sách “một con” trước đây. Thực tế nhiều cặp vợ chồng tại Trung Quốc hiện nay không muốn sinh con thứ hai hoặc thứ ba do một số nguyên nhân như: chi phí sinh hoạt và chi phí chăm sóc trẻ em ngày càng tăng, áp lực công việc, xu hướng tự khẳng định bản thân, chủ nghĩa cá nhân, thay đổi hành vi xã hội…

Tổng dân số Trung Quốc đã giảm trong 03 năm liên tiếp (2022, 2023, 2024). Số trẻ sinh ra năm 2024 là 9,54 triệu, tăng so với mức thấp kỷ lục 9,02 triệu trẻ em năm 2023 do thay đổi chính sách tại Trung Quốc cho phép sinh 3 con và niềm tin dân gian năm Giáp Thìn là năm đẹp để sinh con nhưng lại không bù lại được số người chết (10,93 triệu người năm 2024).[16] Tính đến cuối năm 2024, Trung Quốc có hơn 300 triệu người từ 60 tuổi trở lên (khoảng 22% dân số).

Theo một dự báo, dân số Trung Quốc sẽ tiếp tục giảm thời gian tới; đến năm 2100 sẽ giảm một nửa chỉ còn 633 triệu người.[17] Đến năm 2050, ước tính Trung Quốc sẽ có hơn 500 triệu người cao tuổi (khoảng hơn 40% dân số). Tuổi thọ trung bình của người Trung Quốc năm 2024 đạt 79 năm (xếp thứ 4/53 quóc gia có thu nhập trung bình cao, xếp thứ 10 trong nhóm G20). (Đặc điểm nổi bật của quá trình già hóa dân số ở Trung Quốc là phần lớn có độ tuổi 60 - 70 tuổi, có sức khỏe tốt và lối sống năng động.

“Kinh tế bạc” của Trung Quốc ngày càng phát triển thời gian qua, trở thành động lực tăng trưởng mới cho nhiều lĩnh vực (như dịch vụ chăm sóc sức khỏe, dịch vụ tài chính cho người cao tuổi, các giải pháp chăm sóc sức khỏe thông minh, các hoạt động văn hóa và giải trí, du lịch…) trong bối cảnh tiêu dùng nội địa của nước này suy giảm. Đồng thời, tạo ra nhiều việc làm mới và thúc đẩy chu kỳ tích cực giữa dân số già hóa và tăng trưởng kinh tế.[18] Chính quyền Trung Quốc đã nỗ lực tạo ra một xã hội thân thiện với người cao tuổi (elderly-friendly society) thông qua các chính sách như thúc đẩy khả năng tiếp cận kỹ thuật số cho người cao tuổi, phát triển mạnh mẽ ngành chăm sóc người cao tuổi, chủ động ứng dụng các công nghệ mới nổi, như AI và robot cho các giải pháp chăm sóc sức khỏe người cao tuổi. Tháng 3/2025, Trung Quốc ban hành kế hoạch quốc gia thúc đẩy tiêu dùng, trong đó có nội dung phát triển “du lịch bạc” (silver tourism).

Hàn Quốc

Hàn Quốc cũng là một trong những nền kinh tế lớn nhất thế giới, được mệnh danh là một trong “bốn con hổ châu Á”; dân số khoảng 51,7 triệu người (năm 2024). Tuy nhiên, nước này đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng dân số nghiêm trọng. Mặc dù đã triển khai nhiều biện pháp khuyến sinh[19], tỷ suất sinh của Hàn Quốc thấp kỷ lục vào năm 2023, chỉ đạt 0,721%; năm 2024 đạt 0,748%.[20] Theo một ước tính, dân số ở quốc gia Đông Á này chỉ còn 7,53 triệu người vào năm 2125. Nếu không thể nâng tỷ suất sinh, Hàn Quốc đối mặt với nguy cơ bước vào giai đoạn suy thoái kéo dài.

Dân số Hàn Quốc bước vào giai đoạn “siêu già” (super-aged) với trên 20% dân số từ 65 tuổi trở lên (12/2025); ước tính sẽ chiếm hơn 25% vào năm 2030, 34% vào năm 2040 và khoảng 40% vào năm 2050. Hàn Quốc cũng xếp thứ 5 thế giới về tuổi thọ trung bình (khoảng 83,5 năm) vào năm 2025. Người cao tuổi Hàn Quốc có sức khỏe tốt hơn và thu nhập cao hơn so với các thế hệ trước. Đã có sự thay đổi lớn về lối sống của người cao tuổi tại quốc gia này; người cao tuổi có xu hướng sẵn sàng chi tiêu cho bản thân và trải nghiệm mới. Theo một nghiên cứu của Trung tâm Hội tụ Công nghệ Tuổi tác thuộc Đại học Kyung Hee, 70% người được hỏi trả lời muốn chi tiêu nhiều hơn gấp đôi số tiền cho bản thân khi về già. Trong một khảo sát về người cao tuổi năm 2023, 24,2% người được hỏi cho biết họ sẽ sử dụng tài sản của mình cho bản thân và vợ/chồng thay vì di chúc cho con cái, tăng gấp gần 3 lần so với năm 2011.[21]

Quy mô “kinh tế bạc” của Hàn Quốc tăng trưởng nhanh chóng và được coi là một động lực tăng trưởng. Theo ước tính của Tập đoàn tư vấn IMARC, “nền kinh tế bạc” của Hàn Quốc đạt 224 tỷ USD vào năm 2023. Theo một ước tính, thị trường chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi của Hàn Quốc sẽ tăng lên 128 tỷ USD vào năm 2030 từ mức 55 tỷ USD vào năm 2020. Quy mô thị trường thực phẩm chuyên (specialty foods) cho người cao tuổi tăng từ 479 triệu USD năm 2014 lên 1,5 tỷ USD (năm 2020) và dự kiến đạt 2,3 tỷ USD (năm 2025). Bên cạnh đó là nhiều dịch vụ khác dành cho người cao tuổi như dịch vụ thể thao ngoài trời, dịch vụ giải trí…[22] Quy mô ngành công nghiệp thân thiện với người cao tuổi của quốc gia này dự kiến sẽ tăng lên tới 271 nghìn tỷ won (khoảng 184 tỷ USD) vào năm 2030 so với mức 72 nghìn tỷ won (khoảng 49 tỷ USD) vào năm 2020.

2. Hàm ý chính sách đối với Việt Nam

Dân số Việt Nam tính đến tháng 9/2025 là khoảng 101,7 triệu người (1,23% dân số thế giới), đứng thứ 15 thế giới về quy mô dân số. Việt Nam nằm trong nhóm quốc gia sẽ đạt đỉnh dân số trong giai đoạn 2025 - 2054 (dự kiến đạt đỉnh 110,021 triệu người vào năm 2050). Theo Cục Thống kê, Bộ Tài chính, từ năm 2011, Việt Nam bắt đầu quá trình già hóa dân số và là một trong số các quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới. Số lượng người già từ 60 tuổi trở lên năm 2024 là 14,2 triệu người, tăng 2,8 triệu người so với năm 2019 và tăng 4,7 triệu người so với năm 2014. Đến năm 2030, dự báo số người từ 60 tuổi trở lên sẽ xấp xỉ 18 triệu người, tăng gần 4 triệu người so với năm 2024.[23] 

Nguồn: Tác giả, dựa trên dữ liệu của Ngân hàng Thế giới, https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.65UP.TO.ZS

Chú thích: Japan: Nhật Bản; China: Trung Quốc; South Korea: Hàn Quốc.

Những phân tích ở trên cho thấy “kinh tế bạc” sẽ là một cấu phần quan trọng của kinh tế các quốc gia thời gian tới. Tuy nhiên, vẫn tồn tại một số thách thức cần vượt qua để “kinh tế bạc” để trở thành một động lực của nền kinh tế toàn cầu, trong đó có thách thức về nhận thức, tư duy thay đổi để đáp ứng nhu cầu của nhóm dân số già và việc thiết kế xã hội phù hợp với thay đổi về nhân khẩu học thời gian tới.

Nhóm tác giả có một số khuyến nghị chính sách sau để có thể phát triển và phát huy vai trò của “kinh tế bạc” tại Việt Nam thời gian tới:

Một là, nâng cao nhận thức trong hệ thống chính trị và toàn xã hội về tầm quan trọng của “kinh tế bạc” trong nền kinh tế quốc gia. Triển khai chiến dịch truyền thông quốc gia nhằm thay đổi nhận thức xã hội về người cao tuổi - từ đối tượng cần chăm sóc sang lực lượng kinh tế tiềm năng. Hiện nay, định kiến “già là nghỉ” khiến xã hội chưa coi trọng vai trò đóng góp của người lớn tuổi. Đồng thời, cần đưa “kinh tế bạc” và phát triển “kinh tế bạc” vào các chủ trương, kế hoạch phát triển kinh tế, xã hội của đất nước trong trung và dài hạn. Một trong những việc cần sớm triển khai là tạo cơ chế và khuôn khổ pháp lý để người cao tuổi tiếp tục tham gia thị trường lao động, phù hợp với năng lực và kinh nghiệm.

Hai là, cần sớm xây dựng chiến lược quốc gia về phát triển “kinh tế bạc”, sớm xác định là một trụ cột của nền kinh tế quốc gia. Các chính sách hiện nay mới tập trung vào an sinh, chưa khai thác tiềm năng tiêu dùng và đóng góp kinh tế của nhóm dân số cao tuổi. Một chiến lược tổng thể sẽ giúp định hướng các ngành như y tế, du lịch dưỡng sinh, công nghệ hỗ trợ, dịch vụ tài chính, và đào tạo nhân lực chăm sóc người cao tuổi... Kinh nghiệm quốc tế cho thấy việc hoạch định chiến lược sớm giúp hình thành các ngành kinh tế mới, tạo việc làm… từ đó hạn chế tác động tiêu cực của tình trạng già hóa dân số và tranh thủ được những lợi thế của “nền kinh tế bạc”.

Ba là, tạo cơ chế khuyến khích phát triển hệ thống dịch vụ chăm sóc người cao tuổi chuyên nghiệp, phát triển các sản phẩm phục vụ người cao tuổi, và trong bối cảnh tác động của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, khuyến khích phát triển dịch vụ và việc ứng dụng công nghệ dành cho người cao tuổi và chăm sóc sức khỏe người cao tuổi. Khuyến khích xã hội hóa dịch vụ chăm sóc người cao tuổi thông qua ưu đãi thuế, hỗ trợ đất đai và tín dụng cho doanh nghiệp đầu tư vào viện dưỡng lão, trung tâm phục hồi chức năng, và chăm sóc tại nhà. Có chiến lược đào tạo nhân lực tham gia vào “nền kinh tế bạc”, đáp ứng yêu cầu công việc và có khả năng cạnh tranh với nhân lực trong khu vực ASEAN trong bối cảnh hội nhập khu vực ngày càng sâu rộng.

Thượng tướng, GS. TS. Nguyễn Văn Thành[1]

Trung tá, TS. Lục Anh Tuấn[2]

Tài liệu tham khảo

Tài liệu trong nước

An Huy, “Khủng hoảng dân số: Hàng thập kỷ tăng trưởng của Hàn Quốc có thể bị đảo ngược”, ngày 01/10/2025, https://vneconomy.vn/khung-hoang-dan-so-hang-thap-ky-tang-truong-cua-han-quoc-co-the-bi-dao-nguoc.htm

“Dân số Trung Quốc giảm năm thứ ba liên tiếp”, ngày 18/01/2025, https://vnexpress.net/dan-so-trung-quoc-giam-nam-thu-ba-lien-tiep-4840414.html

Phạm Thị Trang, “Châu Á và Việt Nam đón đầu làn sóng kinh tế “bạc””, ngày 03/11/2024, https://tapchinganhang.gov.vn/chau-a-va-viet-nam-don-dau-lan-song-kinh-te-bac-359.html

Tiến Dũng, “Cơ hội từ “nền kinh tế bạc””, ngày 16/12/2024, https://nhandan.vn/co-hoi-tu-nen-kinh-te-bac-post850695.html#:~:text=%E2%80%9CN%E1%BB%81n%20kinh%20t%E1%BA%BF%20b%E1%BA%A1c%E2%80%9D%20m%E1%BB%9F,l%E1%BA%A1i%20thu%20nh%E1%BA%ADp%20cho%20h%E1%BB%8D%2C%E2%80%A6VNS, “The silver economy, a billion dollar market in Việt Nam”, ngày 17/6/2024, https://vietnamnews.vn/economy/1657573/the-silver-economy-a-billion-dollar-market-in-viet-nam.html

“Xu hướng già hóa dân số nhanh ở Việt Nam, thực trạng và giải pháp”, https://www.nso.gov.vn/du-lieu-va-so-lieu-thong-ke/2025/01/xu-huong-gia-hoa-dan-so-nhanh-o-viet-nam-thuc-trang-va-giai-phap/

Tài liệu nước ngoài

France Finland, and Malta Luxembourg, "The rise of the silver economy: global implications of population aging," World Economic Outlook (2025).

Geoff de Freitas, “South Korea’s silver economy creates golden prospects for health sector”, ngày 14/02/2025, https://research.hktdc.com/en/article/MTkzMTM1Nzg2Ng

https://ourworldindata.org/data-insights/by-2060-the-number-of-people-aged-65-and-older-will-be-more-than-four-times-what-it-was-in-2000

https://www.mk.co.kr/en/society/11256657?utm_source=chatgpt.com

https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.65UP.TO.ZS

“Japan is not the only country worrying about population decline - get used to a two-speed world”, ngày 29/3/2016, https://theconversation.com/japan-is-not-the-only-country-worrying-about-population-decline-get-used-to-a-two-speed-world-56106

Naoko Tochibayashi, “How Japan’s longevity economy is creating new opportunities”, ngày 15/9/2025, https://www.weforum.org/stories/2025/09/japans-longevity-economy/#:~:text=This%20share%20is%20projected%20to,industries%2C%20driving%20further%20market%20growth

Manolo Corichi, Sofia Hernandez Ramones và Skylar Thomas, “5 facts about the world’s population is expected to change by 2100”, ngày 09/7/2025, https://www.pewresearch.org/short-reads/2025/07/09/5-facts-about-how-the-worlds-population-is-expected-to-change-by 2100/#:~:text=Then%20it's%20expected%20to%20gradually,to%20421%20million%20by%202100

“Silver economy, older people will be the engine of the economy of the future”, https://www.iberdrola.com/about-us/our-innovation-model/silver-economy#:~:text=The%20silver%20economy%20includes%20all,leisure%20and%20tourism%2C%20among%20others.

United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division (2024): World Population Prospects 2024: Summary of Results, (UN DESA/POP/2024/TR/NO. 9).

“Why businesses should pay more attention to mature consumers”, ngày 07/8/2023, https://www.weforum.org/stories/2023/08/mature-consumers-business/#:~:text=BCG's%20survey%20of%2018%2C000%20consumers,automotive%2C%20alcohol%20and%20investment%20purchases.

World Bank, “Population ages 65 and above (% of total population) - Japan”, https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.65UP.TO.ZS?end=2024&locations=JP&start=1972

“‘70 not rarity’: Long-lived society is becoming a reality in China”, ngày 11/3/2025, https://www.globaltimes.cn/page/202503/1329866.shtml