Trong quá trình lãnh đạo xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, đổi mới mới và phát triển đất nước, Đảng ta luôn luôn chú trọng nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên để đáp ứng yêu cầu công tác xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh. Đại hội toàn quốc lần thứ XIII của Đảng tiếp tục chỉ rõ: “Nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng đội ngũ đảng viên; phát huy tính tiên phong, gương mẫu, trọng dân, gần dân, tin dân, hiểu dân, học dân của cán bộ , đảng viên. Tăng cường hơn nữa mối quan hệ mật thiết giữa Đảng với nhân dân, củng cố và không ngừng nâng cao niềm tin của nhân dân đối với Đảng” , bảo vệ Đảng và chế độ xã hội chủ nghĩa.
Nhìn nhận một cách khách quan, thực tiễn, chúng ta thấy rằng, trong thời gian qua công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng – nhiệm vụ “then chốt” được quan tâm đặc biệt, trong đó, công tác xây dựng tổ chức cơ sở đảng, nâng cao chất lượng đảng viên được quan tâm hơn và có sự chuyển biến tích cực, đổi mới, hiệu quả hơn. Tuy nhiên, còn nhiều tổ chức cơ sở đảng yếu kém, năng lực, phong cách lãnh đạo và khâu tổ chức thực hiện nhiệm vụ chính trị còn thấp, có nhiều hạn chế, chưa được củng cố kịp thời; một bộ phận cán bộ, đảng viên chưa tiên phong, gương mẫu; tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” trong nội bộ còn diễn biến phức tạp. Tự phê bình và phê bình ở nhiều nơi còn hình thức; sinh hoạt chi bộ còn nhiều yếu kém, xơ cứng. Thực hiện trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên trước nhân dân chưa nhiều, chưa tạo được sự lan toả sâu rộng, hiệu quả thấp.
Trong thời kỳ thực hiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và hội nhập quốc tế có nhiều thuận lợi, thời cơ, song cũng có không ít, thách thức, khó khăn. Hơn nữa, trong những năm tới, tình hình thế giới tiếp tục có những diễn biến rất nhanh, phức tạp, khó dự báo. Cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn; chiến sự giữa Nga và Ukraine; dịch COVID-19 vẫn đang bùng phát với các biến thể mới, nguy cơ khủng hoảng kinh tế toàn cầu về năng lượng, lương thực, thực phẩm, tài chính…đang đặt ra hiện hữu.
Tình hình nêu trên đã và đang tác động mạnh, nhiều chiều đến công tác xây dựng chỉnh đốn đảng, trong đó, trước hết là công tác xây dựng tổ chức cơ sở đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên.
Trong thời gian tới, để nâng cao chất lượng tổ chức cơ sở đảng và đội ngũ đảng viên, cần thực hiện tốt một số nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu sau đây:
Một là, tiếp tục nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của cấp uỷ, tổ chức đảng và đảng viên về vai trò, vị trí của tổ chức cơ sở đảng và nhiệm vụ của người đảng viên. Thấu suốt quan điểm, tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh:“Đảng mạnh là do chi bộ tốt. Chi bộ tốt là do các đảng viên đều tốt”. Tổ chức cơ sở đảng với các chi bộ là nền tảng của Đảng, đảng viên là hạt nhân chính trị, là cầu nối giữa đảng với quần chúng nhân dân, phải thực hiện nghiêm chỉnh 4 nhiệm vụ của người đảng viên cộng sản được quy định trong Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam. Tổ chức cơ sở đảng và đảng viên phải chấp hành nghiêm nghị quyết của Đảng. Phát huy truyền thống đoàn kết, thống nhất trong nội bộ Đảng và vai trò tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên trong công tác và cuộc sống.
Hai là, kiện toàn tổ chức cơ sở đảng phù hợp với việc đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của Đảng và hệ thống chính trị; nâng cao chất lượng hoạt động, bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện của Đảng ở cơ sở, nhất là ở xã phường, thị trấn.
Củng cố, kiện toàn hệ thống tổ chức, bảo đảm sự phù hợp giữa bộ máy tổ chức và bộ máy hành chính ở đơn vị cơ sở; mỗi tổ chức cơ sở đảng được thành lập gắn với một đơn vị cơ sở nhất định trong hệ thống tổ chức chính trị, tổ chức xã hội. Nâng cao vai trò, trách nhiệm của các tổ chức cơ sở đảng trong việc giáo dục, quản lý, rèn luyện, kiểm tra, giám sát đảng viên.
Tăng cường khảo sát, nghiên cứu thành lập các tổ chức cơ sở đảng trong các khu kinh tế, khu công nghiệp để thu hút, tạo điều kiện, khuyến kích các đảng viên đang làm việc tại các doanh nghiệp được sinh hoạt đảng, không phải sinh hoạt đảng tại nơi cư trú. Kịp thời rà soát, bổ sung, sửa đổi, hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, mối quan hệ công tác của một số loại hình tổ chức cơ sở đảng; thực hiện tốt quy chế làm việc của cấp uỷ cơ sở. Tổ chức thực hiện có hiệu quả chủ trương bí thư cấp uỷ đồng thời là thủ trưởng cơ quan, đơn vị, cơ bản thực hiện mô hình bí thư cấp uỷ đồng thời là chủ tịch Hội đồng nhân dân các cấp…bí thư chi bộ đồng thời là trưởng thôn, tổ dân phố hoặc trưởng ban công tác mặt trận phù hợp với tình hình thực tế của địa phương, cơ sở.
Ba là, chú trọng nâng cao chất lượng đảng viên. Đổi mới mạnh mẽ công tác đánh giá, xếp loại đảng viên một cách thực chất hơn.
Nâng cao chất lượng quản lý đảng viên: Tổ chức đảng, chi bộ là nơi quản lý đảng viên trực tiếp; nắm chắc tâm tư, trình độ, năng lực, sức khoẻ và điều kiện sinh sống để tiến hành phân công công việc phù hợp; kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ của đảng viên. Các cấp uỷ đảng phải thường xuyên chỉ đạo các tổ chức cơ sở đảng trong hệ thống chính trị thực hiện tốt công tác chính trị tư tưởng, chủ động dự báo tình hình, kịp thời trang bị những thông tin có định hướng của Đảng, của Nhà nước cho cán bộ, đảng viên, chủ động giáo dục khắc phục những biểu hiện cán bộ, đảng viên giảm ý chí chiến đấu, phai nhạt lý tưởng, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân, chủ nghĩa cơ hội, thực dụng, vụ lợi cá nhân, nêu cao cảnh giác đấu tranh với những luận điệu xuyên tạc, phản động góp phần làm thất bại âm mưu “diễn biến hoà bình” của các thế lực thù địch, các phần tử cơ hội chính trị; ngăn chặn sự suy thoái “ tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” trong nội bộ về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên.
Tăng cường công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, bồi dưỡng lý tưởng, nhân sinh quan cách mạng cho đảng viên. Tiếp tục tổ chức thực hiện tốt việc “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” một cách thiết thực, phù hợp, tạo sự chuyển biến về đạo đức, tác phong, lối sống của đội ngũ cán bộ, đảng viên và phát huy vai trò nêu gương tốt trước quần chúng nhân dân.
Coi trọng việc phát hiện, quy hoạch, bồi dưỡng, phát huy vai trò của những đảng viên ưu tú, có triển vọng, chuẩn bị nguồn cán bộ chủ chốt các cấp. Làm tốt công tác phát triển đảng viên trong công nhân trực tiếp sản xuất, trí thức, doanh nhân, trong đoàn viên thanh niên ưu tú, trong lực lượng vũ trang bảo đảm về số lượng và nâng cao chất lượng để tạo lực lượng, nguồn cán bộ cho Đảng và hệ thống chính trị các cấp. Đẩy mạnh phát triển về số lượng và nâng cao chất lượng đảng viên ở miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo theo phương châm “Ở đâu có dân thì ở đó có đảng viên”. Đồng thời, phải nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quản lý, giáo dục, rèn luyện đảng viên. Sàng lọc, kiên quyết đưa ra khỏi Đảng những người không đủ tư cách vi phạm kỷ luật của Đảng và pháp luật của Nhà nước.
Công tác đánh giá, xếp loại đảng viên hàng năm phải được thực hiện một cách nghiêm túc, có tiêu chí cụ thể, căn cứ vào việc hoàn thành nhiệm vụ được giao gắn với việc tu dưỡng, rèn luyện, phấn đấu của từng đảng viên. Công tác quản lý đảng viên phải được thực hiện nề nếp, chặt chẽ, khoa học như quản lý đảng viên đi làm ăn kinh tế xa nhà, đảng viên thực hiện mối quan hệ với nơi cư trú, đảng viên tuổi cao, sức yếu được miễn sinh hoạt, đảng viên đi nước ngoài thăm con, cháu... Việc duy trì đảng số tham gia sinh hoạt hàng tháng là rất cần thiết, giúp cấp uỷ nắm được tâm tư, nguyện vọng, ý kiến của đảng viên. Trên cơ sở đó, tạo ra sự chuyển biến tích cực về nhận thức và ý thức trách nhiệm của đảng viên trong việc chấp hành Điều lệ Đảng, các chỉ thị, nghị quyết của Trung ương và các nghị quyết của cấp uỷ các cấp. Đảng viên phải thực hiện nghiêm minh Quy định về 19 điều đảng viên không được làm.
Bốn là, nâng cao chất lượng sinh hoạt đảng thường kỳ; tăng cường sinh hoạt đảng theo chuyên đề có nội dung phù hợp, mang tính thời sự, thiết thực.
Đổi mới nội dung, phương thức sinh hoạt chi bộ một cách thiết thực, hiệu quả. Nội dung buổi sinh hoạt định kỳ cần được các chi bộ thực hiện nghiêm túc theo hướng dẫn của Ban Tổ chức Trung ương như thông báo tình hình đảng viên của chi bộ, cử thư ký ghi chép nội dung buổi họp, đồng chí Bí thư chi bộ chủ trì và điều hành buổi sinh hoạt, thông tin tình hình thời sự trong nước và quốc tế, phổ biến quán triệt những chủ trương, chính sách mới của Đảng, Nhà nước, các nghị quyết, chỉ thị của cấp uỷ cấp trên, chú trọng những vấn đề có liên quan đến nhiệm vụ chính trị của địa phương, cơ quan, đơn vị (nội dung thông tin cần có sự chọn lọc thiết thực, đảm bảo và phù hợp với tình hình cụ thể của từng chi bộ). Đánh giá diễn biến tình hình tư tưởng cán bộ, đảng viên, quần chúng nhân dân thuộc phạm vi quản lý của chi bộ.
Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ của chi bộ tháng trước, nêu rõ những việc đã làm được, chưa làm được và nguyên nhân, tập trung thảo luận làm rõ trách nhiệm của tập thể và cá nhân, tình hình đảng viên thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, các chỉ thị, nghị quyết của cấp uỷ cấp trên và nhiệm vụ được chi bộ phân công. Thông báo ý kiến của đảng viên và quần chúng về sự lãnh đạo của chi bộ, vai trò tiên phong, gương mẫu, phẩm chất đạo đức, lối sống của đảng viên ở địa phương, cơ quan, đơn vị để chi bộ tiến hành tự phê bình và phê bình, đề ra biện pháp phát huy ưu điểm, khắc phục khuyết điểm, kịp thời ngăn chặn, đấu tranh với những biểu hiện quan liêu, tham nhũng, tiêu cực phát sinh, kịp thời biểu dương, động viên những đảng viên tiên phong gương mẫu, có thành tích xuất sắc trong lao động, học tập, công tác và trong cuộc sống.
Đề ra nhiệm vụ tháng tới, căn cứ chương trình, kế hoạch của địa phương, cơ quan, đơn vị và sự chỉ đạo của cấp trên, tập trung thảo luận vào các vấn đề cụ thể, thiết thực để thực hiện, dành nhiều thời gian để bàn sâu một số vấn đề cụ thể, để giải quyết được những vấn đề trọng tâm, trọng điểm, nghị quyết của các chi bộ đảm bảo chất lượng trúng và đúng nhiệm vụ trọng tâm, nghị quyết đảm bảo vai trò lãnh đạo của Đảng trên các lĩnh vực công tác thuộc phạm vi lãnh đạo của chi bộ. Cần thực hiện công nghệ thông tin trong sinh hoạt của chi bộ, nhất là học tập nghị quyết của Đảng, sinh hoạt chuyên đề, tạo điều kiện cho đảng viên tiếp cận thông tin nhanh nhạy, chính xác, hấp dẫn. Chất lượng sinh hoạt đảng tuỳ thuộc vào sự chỉ đạo trực tiếp của cấp uỷ, sự chuẩn bị của bí thư, của chi uỷ, quy định thời gian, nội dung sinh hoạt, thông báo cho đảng viên trong phạm vi trách nhiệm; mỗi đảng viên phải tham gia đầy đủ để góp ý cho việc lãnh đạo của chi bộ; đấu tranh với các hiện tượng tiêu cực trong Đảng và tiến hành thực hiện nghiêm túc tự phê bình và phê bình trong tổ chức đảng một cách có nền nếp.
Năm là, chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cho tổ chức cơ sở đảng, trước hết là bí thư đảng uỷ, bí thư chi bộ nhằm nâng cao bản lĩnh chính trị, năng lực lãnh đạo của tổ chức cơ sở đảng, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ công tác trong tình hình mới
Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, nhất là cán bộ cơ sở phải được quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp uỷ cấp trên một cách thường xuyên, liên tục, có kế hoạch rõ ràng để tạo mọi điều kiện tốt nhất cho cán bộ, đảng viên có điều kiện theo học các lớp đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ công tác chuyên môn, công tác xây dựng đảng, nhằm tạo ra nguồn nhân lực có đủ trình độ chuyên môn nghiệp vụ, trình độ quản lý nhà nước, quản lý kinh tế, văn hoá, xã hội, môi trường, công nghệ thông tin đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới theo phân cấp đào tạo, bồi dưỡng cán bộ vừa mới được Ban Bí thư Trung ương Đảng quy định:
+ Bồi dưỡng công tác đảng, đoàn thể tại Trường Chính trị tỉnh cho Bí thư, Phó Bí thư Đảng uỷ, Chủ tịch, Phó Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể ở cơ sở
+ Bồi dưỡng công tác đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể tại Trung tâm Bồi dưỡng chính trị(cấp huyện) cho cấp uỷ viên, Bí thư chi bộ, cán bộ cơ sở.
Cần quan tâm bố trí, sử dụng sinh viên đã tốt nghiệp Đại học, Cao đẳng về xã, thị trấn công tác; phát huy tốt những kiến thức đã được học tập, đào tạo, tác phong làm việc khoa học, nhiệt tình, tâm huyết với công việc gắn với thực tiễn của địa phương, cơ sở, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ cơ sở có năng lực và phẩm chất tốt, hoàn thành nhiệm vụ chính trị được giao.
Cấp uỷ các cấp cần chú ý lựa chọn những đảng viên có tâm huyết, tinh thần, trách nhiệm cao, biết đoàn kết, tập hợp quần chúng, có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ vững vàng và phẩm chất đạo đức tốt, có uy tín để lãnh đạo toàn diện công tác của tổ chức cơ sở đảng, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.
Sáu là, nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng của tổ chức cơ sở đảng.
Đổi mới mạnh mẽ, nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện công tác kiểm tra, giám sát kỷ luật của Đảng trong các tổ chức cơ sở đảng. Chú trọng công tác hướng dẫn, chỉ đạo của uỷ ban kiểm tra cấp trên đối với cấp uỷ, tổ chức đảng, uỷ ban kiểm tra cấp dưới trong thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng.
Đẩy mạnh kiểm tra, giám sát của tổ chức đảng cấp trên đối với cấp dưới. Đổi mới, kiện toàn tổ chức bộ máy uỷ ban kiểm tra các cấp; xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ kiểm tra các cấp.
Chủ động phát hiện sớm để phòng ngừa, ngăn chặn khuyết điểm, vi phạm của tổ chức đảng và đảng viên. Xử lý nghiêm minh những tổ chức đảng và đảng viên vi phạm kỷ luật đảng.
Phát huy vai trò giám sát, phản biện xã hội của Mặt trân Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân trong công tác kiểm tra, giám sát của các tổ chức cơ sở đảng.
Kịp thời biểu dương, khen thưởng tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên làm tốt công tác kiểm tra, giám sát của tổ chức cơ sở đảng.
***
Tiếp tục đổi mới, hoàn thiện, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng và đội ngũ đảng viên trong thời kỳ mới là một nhiệm vụ đặc biệt quan trọng trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Xây dựng Đảng về tổ chức là cơ sở - nền tảng để xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, đạo đức và tổ chức cán bộ, là bốn mặt của một quá trình thống nhất, tác động biện chứng, gắn liền với nhau, quy định lẫn nhau. Chú trọng việc tự tu dưỡng, rèn luyện của mỗi đảng viên. Mỗi đảng viên phải có thái độ kiên quyết, kiên trì đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân với những hiện tượng tiêu cực trong Đảng; phải coi thái độ đấu tranh với những hiện tượng suy thoái về đạo đức, lối sống, tiêu cực, tham nhũng, lợi ích nhóm, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” trong nội bộ Đảng là nội dung tiêu chí đánh giá chất lượng đảng viên trong tình hình hiện nay. Nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên về đổi mới phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng, xây dựng lề lối, phong cách làm việc khoa học, dân chủ, sâu sát cơ sở, gắn bó mật thiết với nhân dân, làm cho nhân dân thật sự tin tưởng vào sự lãnh đạo đồng bộ, toàn diện của Đảng đối với sự nghiệp xây dựng, bảo vệ vững chác Tổ quốc và phát triển đất nước giàu mạnh, phồn vinh, hạnh phúc, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội./.
TS. Nguyễn Văn Hùng,
Hội đồng Lý luận trung ương
-------------------------------------------------------------------------------------------
Tài liệu tham khảo:
(1). Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam, năm 2011.
(2). Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb. Chính trị quốc gia ST, Hà Nội, năm 2011.
(3). Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb. Chính trị quốc gia ST, Hà Nội, năm 2016.
(4). Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập 1, tập 2, Nxb. Chính trị quốc gia ST, Hà Nội, Năm 2021
(5). Hội đồng Lý luận Trung ương: “ Xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong tình hình mới”, Nxb. Chính trị quốc gia ST, Hà Nội, năm 2019.