Thưa các đồng chí!
Hôm nay vừa tròn 5 năm chúng ta lên tiếng cảnh báo rằng khu vực Mỹ Latinh và Caribe đang chịu tác động của một cuộc phản kích mạnh mẽ và có phối hợp của đế quốc Mỹ và các thế lực đầu sỏ trong khu vực chống lại các chính phủ cách mạng và tiến bộ đã lên nắm quyền nhờ vào sự phản kháng và cuộc đấu tranh của nhân dân các nước chống lại những hệ quả đen tối của mô hình tự do mới.
Cuộc phản công này trở nên mạnh mẽ hơn khi chính sách đối ngoại của Mỹ rơi vào tay những nhân vật mờ ám, có liên quan tới những hành động can thiệp và xâm phạm nhiều nước trong khu vực, và thường có mối quan hệ chặt chẽ với những phần tử cực hữu người Mỹ gốc Cuba, mà vài người trong số họ có tiền sự về khủng bố và tham nhũng.
Những kẻ này chưa bao giờ che đậy mưu đồ phát triển Học thuyết Monroe bằng cách pha trộn tư tưởng chống chủ nghĩa xã hội cuồng nhiệt với sự ham muốn tới mức tuyệt vọng là đạt được mục tiêu trong ngắn hạn, vận dụng những phương pháp chiến tranh không chính quy và tiến hành những chiến dịch gây nguy hiểm cho khu vực.
Chúng đã thể hiện thái độ khinh thường đối với các dân tộc và các thể chế của chúng ta, không thừa nhận quyền tự chủ của tất cả các quốc gia tại châu lục, đe dọa nền hòa bình và an ninh khu vực. Một số chính phủ trong khu vực muốn bỏ qua Tuyên bố Mỹ Latinh và Caribe là khu vực hòa bình, vốn đã được các nguyên thủ trong khu vực ký kết tại La Habana vào tháng 1/2014.
Đây là công cụ chính trị có ý nghĩa dựa trên những nguyên tắc tối quan trọng về độc lập trọn vẹn, có đầy đủ các quyền chủ quyền, cùng những khát vọng về sự đoàn kết và hội nhập của khu vực chúng ta.
Trong số các nội dung của văn kiện này, có thể kể tới việc tôn trọng các nguyên tắc và quy định của luật pháp quốc tế, cũng như các nguyên tắc và mục tiêu của Hiến chương Liên hợp quốc; theo đuổi giải pháp hòa bình cho các tranh chấp; tuân thủ nguyên tắc không can thiệp, cho dù trực tiếp hay gián tiếp, vào công việc nội bộ của nước khác và tôn trọng các nguyên tắc về chủ quyền quốc gia, quyền bình đẳng và quyền tự quyết của các dân tộc; cam kết thúc đẩy quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa các nước trong khu vực, cũng như với các quốc gia khác, bất kể những khác biệt về hệ thống chính trị, kinh tế và xã hội hay trình độ phát triển; phát huy tinh thần khoan dung và chung sống hòa bình; tôn trọng đầy đủ quyền bất khả xâm phạm của tất cả các nước trong việc lựa chọn hệ thống chính trị, kinh tế, xã hội và văn hóa như là điều kiện cơ bản để đảm bảo sự chung sống hòa bình giữa các nước.
Các dân tộc Mỹ Latinh từng phải trả giá đắt cho việc Mỹ thường xuyên sử dụng những lời dối trá để biện hộ cho các hành động phi pháp của mình, cùng những biện pháp cưỡng bức đơn phương và đe dọa liên tục. Kể từ cuối năm 2018, Chính phủ Mỹ đã quyết định triển khai chiến dịch công kích cụ thể nhằm vào Venezuela, Nicaragua và Cuba, với mục tiêu không giấu giếm là nhanh chóng lật đổ chính phủ hợp pháp tại 3 quốc gia này.
Chiến dịch đó tuy thất bại nhưng đã nhắc nhở chúng ta rằng tham vọng thống trị khu vực của Mỹ không phải là mối đe dọa từ xa hay màn đêm quá khứ đã được bỏ lại phía sau, mà đó là mối nguy hiểm luôn cận kề và hiện hữu trong tính toán của giới chóp bu chính trị tại Mỹ.
Cũng để phục vụ mục tiêu này, Mỹ đã kêu gọi cứu nguy cho Tổ chức các nước châu Mỹ, công cụ để họ áp đặt mô hình tự do mới tại khu vực, cùng cánh vũ trang của tổ chức Hiệp ước tương trợ liên Mỹ đang bị mất uy tín một cách trầm trọng. Đồng thời, họ cũng đã tìm cách tàn phá Cộng đồng các nước Mỹ Latinh và Caribe (CELAC), cũng như hủy hoại Liên minh các nước Nam Mỹ (UNASUR).
Và nếu như vẫn còn nghi ngờ ở đâu đó, thì chúng ta cần nhận ra rằng chủ nghĩa tự do mới lại một lần nữa cho thấy sự bất lực trong việc giải quyết những vấn đề xã hội của khu vực. Vai trò của nó trong việc gỡ bỏ những cấu trúc công bằng xã hội, cũng như trong cuộc công kích về mặt lý luận chống lại bất cứ quan điểm nào về công bằng xã hội, đã đặt đa phần các nước trong khu vực vào thế bất lực và không đủ khả năng đối phó với đại dịch COVID-19. Di sản của nó tại nhiều xã hội trên khắp châu lục là tình trạng bất bình đẳng ngày càng gia tăng, sự phân cực xã hội ngày càng sâu sắc và cuộc khủng hoảng ngày càng trầm trọng do bế tắc kinh tế cộng hưởng với bất ổn xã hội.
Hệ quả, như đã thấy, là sự kiệt sức nhanh chóng của các chính phủ trong việc thúc đẩy các chính sách tự do mới, những biểu hiện của tình trạng bất ổn xã hội, sự bùng phát dữ dội các cuộc phản kháng của quần chúng nhân dân, xu hướng gia tăng các cuộc vận động của tầng lớp thanh niên, cùng với sự trỗi dậy của các lực lượng tả khuynh và tiến bộ, như đã được chỉ ra tại Diễn đàn Sao Paulo – một không gian liên kết chính trị của các lực lượng cánh tả và các phong trào xã hội.
Chúng ta cũng đã chứng kiến việc những lực lượng tiến bộ đó bị đẩy vào các tiến trình pháp lý mang động cơ chính trị và các chiến dịch bôi nhọ uy tín với sự hậu thuẫn của các phương tiện truyền thông đại chúng tư bản, khiến họ bị suy yếu và mất đi cơ hội tham gia cầm quyền thông qua con đường chính trị.
Người dân Cuba chúng ta xin được nhấn mạnh tình đoàn kết với Venezuela, với khối liên minh dân sự-quân sự của dân tộc anh hùng đó, cũng như với vị tổng thống duy nhất và hợp hiến của Venezuela, đồng chí Nicolás Maduro Moros.
Chúng ta coi trọng tình đoàn kết với đất nước Nicaragua mang tinh thần Sandino, với nhân dân và với tổng thống của đất nước anh em này, Tư lệnh Daniel Ortega Saavedra.
Chúng ta chào mừng Tổng thống Luis Arce của Nhà nước đa dân tộc Bolivia, nơi mà quần chúng nhân dân vừa giành thắng lợi to lớn trong cuộc chiến chống lại Mỹ và công cụ của họ là Tổ chức các nước châu Mỹ, những thế lực đã tổ chức cuộc đảo chính chống lại đồng chí Evo Morales Ayma.
Chúng ta luôn theo dõi – với niềm hy vọng, sự tôn trọng và tinh thần đoàn kết – những tiến trình chính trị mà các tổng thống Andrés Manuel López Obrador và Alberto Fernández đang lần lượt dẫn dắt tại Mexico và Argentina trong nỗ lực đảo ngược những hậu quả đầy tai hại mà các chính sách tự do mới gây ra cho các quốc gia này. Chúng ta hoan nghênh và ủng hộ những ý tưởng của hai chính phủ này trong việc khôi phục các tiến trình hội nhập thuần túy Mỹ Latinh.
Chúng ta nhấn mạnh sự ủng hộ trước sau như một đối với những nỗ lực chính đáng của Cộng hòa Argentina nhằm khôi phục chủ quyền đối với các quần đảo Malvinas, Nam Georgia và Nam Sandwich.
Chúng ta tái khẳng định tình đoàn kết với cựu Tổng thống Luiz Inácio Lula da Silva, lãnh tụ đảng Lao động Brazil người đã bị vướng vào vòng lao lý do những mưu đồ chính trị. Chúng ta kiên quyết kêu gọi trả lại sự trong sạch, quyền tự do hoàn toàn và tất cả các quyền chính trị cho ông.
Chúng ta sẽ tiếp tục bảo vệ những quyền lợi chính đáng của các quốc gia Caribe và chúng ta ủng hộ yêu cầu của họ về việc bồi thường cho những hậu quả mà chế độ nô lệ và chế độ thực dân để lại. Cuba sẽ luôn ủng hộ các nước Caribe. Đặc biệt, chúng ta tái khẳng định cam kết với nhân dân Haiti anh em và kêu gọi cộng đồng quốc tế cần có nhiều hành động hơn nữa.
Chúng ta khẳng định một lần nữa sự ủng hộ hoàn toàn đối với quyền tự quyết và nền độc lập của Puerto Rico.
Cam kết của Cuba đối với tình đoàn kết Mỹ Latinh và Caribe là điều không thể lay chuyển. Sự trung thành đối với cam kết bảo vệ chủ quyền và quyền tự quyết của các dân tộc là một nguyên tắc của Cách mạng Cuba, và mong muốn thúc đẩy hợp tác và hội nhập khu vực là một phần trong sự nghiệp của chúng ta. Chúng ta sẽ không bao giờ ngần ngại trong việc góp phần biến khu vực này thành tổ quốc chung của mọi người dân.
Thưa các đồng chí!
Trong 5 năm qua, chúng ta đã củng cố mối quan hệ tốt đẹp của mình với đảng và chính phủ nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa, Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào và Cộng hòa dân chủ nhân dân Triều Tiên – những quốc gia xã hội chủ nghĩa ở châu Á đã gắn bó với chúng ta bằng tình đoàn kết, hữu nghị trong lịch sử. Chúng ta có những dự án nổi bật với Trung Quốc và Việt Nam trong nhiều lĩnh vực của nền kinh tế, đóng góp vào Kế hoạch phát triển kinh tế và xã hội tới năm 2030.
Trong thời gian này, chúng ta cũng đã thắt chặt quan hệ chính trị cấp cao với Liên bang Nga, đất nước có sự đồng thuận cao độ với Cuba trong nhiều vấn đề quốc tế và luôn kiên định trong việc phản đối cuộc bao vây, cấm vận kinh tế, thương mại và tài chính của Mỹ đối với Cuba.
Bất chấp những khác biệt chính trị còn tồn tại, chúng ta đã cải thiện quan hệ với Liên minh châu Âu thông qua Thỏa thuận đối thoại chính trị và hợp tác, trên cơ sở tôn trọng và tương trợ lẫn nhau. Hai bên có triển vọng đẩy mạnh quan hệ hợp tác trong các lĩnh vực như năng lượng tái tạo, nông nghiệp và văn hóa.
Chúng ta duy trì quan hệ hợp tác và hữu nghị với các nước châu Phi, lục địa mà chúng ta có sự gắn kết mạnh mẽ về lịch sử, văn hóa và tình anh em. Hàng nghìn nhân viên hợp tác y tế và thuộc các ngành nghề khác của Cuba đang công tác tại hơn 30 quốc gia ở châu lục này. Chúng ta cảm ơn Liên minh châu Phi vì luôn giữ vững lập trường trong những năm qua là đoàn kết với Cuba và lên án hành động bao vây, cấm vận.
Chúng ta sẽ tiếp tục cam kết ủng hộ sự nghiệp của các dân tộc Palestine và Sahrawi.
Bối cảnh vừa nêu và những diễn biến có thể có trong tương lai đòi hỏi tất cả chúng ta phải thường xuyên ưu tiên công tác quốc phòng, và điều này hoàn toàn phù hợp với những suy nghĩ đúng đắn mà đồng chí Fidel đã trình bày trong Báo cáo chính trị tại Đại hội lần thứ I của Đảng: “Chừng nào chủ nghĩa đế quốc còn tồn tại, thì Đảng, Nhà nước và nhân dân sẽ còn phải chú trọng tối đa tới nghĩa vụ quốc phòng. Không bao giờ được lơ là tinh thần cảnh giác cách mạng. Đã có những tấm gương tày liếp trong lịch sử về việc những người quên đi nguyên tắc này đều không thể sống sót sau sai lầm của mình”.
Quan điểm chiến lược về chiến tranh nhân dân vẫn giữ nguyên giá trị và hiệu lực, như đã được quy định tại Điều 217 của Hiến pháp nước Cộng hòa Cuba. Nhờ đó, dưới sự lãnh đạo của Đảng, mọi công dân Cuba đều có được kiến thức và phương tiện để đấu tranh chống lại kẻ thù.
Học thuyết này cho rằng cần thường xuyên chú ý đến việc nâng cao năng lực và khả năng sẵn sàng chiến đấu, cập nhật các kế hoạch bảo vệ đất nước và chuẩn bị bộ máy lãnh đạo cùng các cơ quan chỉ đạo ở nhiều cấp khác nhau để chỉ huy hành động theo kế hoạch. Nếu nhìn từ góc độ này, chúng ta sẽ nhận thấy sự cần thiết phải tổ chức lại, trong điều kiện cho phép giữa bối cảnh phải đối phó đại dịch COVID-19, các ngày huấn luyện quốc phòng toàn quốc với sự tham gia của đông đảo quần chúng nhân dân, đồng thời kiên quyết xóa bỏ cách làm hình thức, lấy lệ nhằm đảm bảo hiệu quả và hiệu năng trong công tác huấn luyện nhân dân. Chúng ta không được quên rằng quân đội chỉ có thể trở nên bất khả chiến bại khi không ngừng tự hoàn thiện mình.
Trong 5 năm qua, Các lực lượng vũ trang cách mạng vẫn duy trì các hoạt động huấn luyện binh sĩ, sản xuất, hiện đại hóa, duy tu và bảo dưỡng kỹ thuật quân sự và khí tài; chuẩn bị địa bàn tác chiến; đồng thời tham gia đối phó với các tình huống bất thường và các thảm họa thuộc mọi loại hình, nổi bật trong đó là đại dịch COVID-19.
Nhờ vào sức mạnh vốn có của khoa học, Liên hiệp công nghiệp quân sự đã hoàn thành nhiệm vụ chuẩn bị sẵn sàng và hiện đại hóa một phần đáng kể kho khí tài và kỹ thuật quân sự, đồng thời gánh vác trách nhiệm ngày càng lớn trong công tác sản xuất linh kiện thay thế và các sản phẩm mà đông đảo quần chúng nhân dân có nhu cầu sử dụng.
Trong Báo cáo chính trị tại Đại hội lần thứ I của Đảng, đồng chí Fidel đã khẳng định: “Quân đội khởi nghĩa là linh hồn của cách mạng và chính họ đã mang lại một đất nước tự do, tươi đẹp và bất khả chiến bại”. Lời nói đó ngày hôm nay vẫn còn nguyên giá trị. Do đó, tôi xin nhấn mạnh rằng Các lực lượng vũ trang cách mạng, mà tiền thân là Quân đội khởi nghĩa, đã và sẽ không bao giờ từ bỏ vai trò là linh hồn của cách mạng.
Các lực lượng của Bộ Nội vụ vẫn không ngừng phối hợp chặt chẽ với nhân dân, Đảng và các tổ chức quần chúng, Các lực lượng vũ trang cách mạng và các cơ quan khác của Chính phủ trong việc đẩy mạnh công tác ngăn ngừa và đấu tranh chống các hoạt động thù địch, các kế hoạch lật đổ, tội phạm, các hành vi phạm pháp và tham nhũng, cũng như tình trạng vô kỷ luật và lối hành xử tiêu cực trong xã hội.
Trong 5 năm qua, cơ quan này đã đạt tới cấp độ cao hơn về tổ chức, hợp nhất các cấu trúc chỉ huy và phát triển các đơn vị cơ sở. Những thành tích mà cơ quan này đạt được có sự đóng góp mang tính quyết định của Phó Đô đốc Julio César Gandarilla Bermejo, Ủy viên Trung ương Đảng, Đại biểu Quốc hội và Bộ trưởng Nội vụ, cho tới khi đồng chí từ trần cuối năm ngoái. Hôm nay, tôi muốn bổ sung một công trạng nữa vào bản thành tích phục vụ cách mạng đáng tự hào của đồng chí – đó là việc đưa ra những lựa chọn đúng đắn, thể hiện tầm nhìn lớn và rèn luyện thế hệ mới, những người đảm bảo tính kế tục trong ban lãnh đạo của Bộ.
Đây cũng là thời điểm thích hợp để công nhận những đóng góp của Các lực lượng vũ trang cách mạng và Bộ Nội vụ trong hoạt động sản xuất lương thực, đảm bảo khả năng tự cung tự cấp đa phần các sản phẩm dinh dưỡng cá nhân cho cả hai thể chế này. Khả năng tự cung cấp thực phẩm của Các lực lượng vũ trang và Bộ Nội vụ lần lượt đạt mức 83% và 72% nhu cầu.
Như chúng ta đã hoạch định, Đại hội lần thứ VIII sẽ đánh dấu hồi kết của quá trình chuyển giao có trật tự các chức vụ lãnh đạo chủ chốt từ thế hệ lịch sử sang thế hệ mới.
Tại Đại hội lần thứ VI cách đây 10 năm, tôi từng nói rằng mặc dù chúng ta đã nhiều lần cố gắng tiến cử các đại diện trẻ tuổi vào những cương vị chủ chốt, nhưng không phải lúc nào những lựa chọn cũng là đúng đắn và hệ quả là ở thời điểm đó, chúng ta không có một lực lượng dự bị được chuẩn bị một cách kỹ càng, có đủ kinh nghiệm và độ chín chắn để đảm đương những nhiệm vụ mới phức tạp trong ban lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Chính phủ.
Tôi cũng nói rằng chúng ta cần phải từng bước giải quyết tình trạng đó, không nên tùy tiện hay ngẫu hứng, vì vấn đề này đòi hỏi chúng ta phải phát huy tinh thần dân chủ và tính tập thể trong hoạt động của các cơ quan lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Chính phủ, cũng như đảm bảo quá trình trẻ hóa một cách có hệ thống bộ máy lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Chính phủ trên toàn quốc.
Mặc dù chưa thể coi công tác chiến lược này đã được hoàn tất, nhưng tôi hài lòng về việc trao lại quyền lãnh đạo đất nước cho một nhóm nhà lãnh đạo đã được chuẩn bị, rèn luyện trong nhiều thập kỷ ở các vị trí công tác khác nhau từ cấp cơ sở tới cấp trung ương, đã chứng tỏ được phẩm chất đạo đức và sự kiên định với những nguyên tắc của cách mạng và chủ nghĩa xã hội cũng như sự gắn bó với bản sắc văn hóa và những giá trị lịch sử của dân tộc, nhạy cảm với những nhu cầu của nhân dân, nhiệt huyết cống hiến, có tinh thần chống đế quốc và ý thức được trách nhiệm của những người đại diện cho thế hệ kế tục cuộc khởi nghĩa do Carlos Manuel de Céspedes phát động ngày 10/10/1868 với sự hưởng ứng của Máximo Gómez, Antionio Maceo, Calixto García và Ignacio Agramonte; sự kế tục của José Martí; sự phát triển không ngừng của Carlos Baliños và Julio Antonio Mella – những người sáng lập tiền thân của Đảng Cộng sản Cuba, của Rubén Martínez Villena, Antonio Guiteras, Jesús Menéndez, Abel Santamaría, José Antonio Echeverría, Frank País, Camilo Cienfuegos, Che Guevara, Blas Roca, Celia Sánchez, Haydeé Santamaría, Melba Hernández và Vilma Espín, Juan Almeida và Tổng Tư lệnh Fidel của chúng ta.
Một người con ưu tú khác, mà sẽ được thời gian chứng minh vì chúng ta đã bắt đầu nhìn thấy ở con người này nhiều phẩm chất đáng quý, là đồng chí Miguel Díaz-Canel Bermúdez, người mà theo đánh giá của ban lãnh đạo Đảng là đã đảm nhiệm thành công vai trò Ủy viên Bộ Chính trị và Chủ tích nước suốt 3 năm qua.
Chúng ta đã nói rằng Díaz-Canel không phải là kết quả của một ý tưởng ngẫu hứng, mà là kết quả của một lựa chọn được suy xét kỹ lưỡng đối với một cán bộ cách mạng trẻ tuổi có điều kiện để được đề bạt lên các chức vụ cao hơn. Trong 15 năm qua, đồng chí đã đảm nhiệm thành công nhiều chức vụ khác nhau – từ Bí thư thứ nhất Tỉnh ủy Villa Clara và Holguín, Bộ trưởng Bộ Đại học, Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng, Phó Chủ tịch thứ nhất Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng, hai chức vụ mà đồng chí nắm giữ khi phụ trách mặt trận tư tưởng của Đảng.
Trong 3 năm qua, Díaz-Canel đã xây dựng được đội ngũ làm việc và tạo ra sự kết nối hài hòa giữa các cơ quan cấp cao của Đảng, Nhà nước và Chính phủ.
Về phần mình, tôi cảm thấy hài lòng khi kết thúc nhiệm vụ Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba vì đã hoàn thành nghĩa vụ với niềm tin vào tương lai của Tổ quốc. Tôi đã cân nhắc kỹ lưỡng và quyết định không chấp nhận mọi đề nghị tiếp tục đảm nhiệm một vị trí nào đó trong các cơ quan cấp cao của Đảng. Thay vào đó, tôi sẽ tiếp tục vai trò là một đảng viên và một chiến sĩ cách mạng, sẵn sàng cống hiến những đóng góp khiêm tốn của mình cho tới hơi thở cuối cùng.
Không ai buộc tôi đưa ra quyết định này, nhưng tôi tin tưởng mãnh liệt vào sức mạnh và giá trị của sự gương mẫu cũng như sự thấu hiểu của đồng bào tôi. Và đừng ai nghi ngờ rằng chừng nào còn sống, tôi sẽ luôn sẵn sàng, như một chiến sĩ trên lưng ngựa trong tư thế chờ xung trận, cho việc bảo vệ Tổ quốc, Cách mạng và chủ nghĩa xã hội.
Và hơn bao giờ hết, chúng ta hãy hô vang:
Cuba tự do muôn năm!
Fidel muôn năm!
Tổ quốc hay là chết!
Chúng ta sẽ chiến thắng!./.