Quang cảnh tọa đàm
Sáng 20-10, Hội đồng Lý luận Trung ương phối hợp với Thành ủy Hà Nội tổ chức tọa đàm khoa học Tổng kết một số vấn đề lý luận – thực tiễn qua 30 năm thực hiện cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội; trọng tâm là 10 năm thực hiện cương lĩnh 2011.
GS.TS Phùng Hữu Phú, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương; đồng chí Ngô Thị Thanh Hằng, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội; đồng chí Nguyễn Đức Chung, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP Hà Nội đồng Chủ trì toạ đàm.
Sau hơn 30 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, trọng tâm là 10 năm thực hiện Cương lĩnh 2011, Thủ đô Hà Nội luôn quán triệt sâu sắc về vị trí, vai trò là trung tâm chính trị - hành chính quốc gia, trung tâm lớn về văn hóa, khoa học, giáo dục, kinh tế và giao dịch quốc tế của cả nước. Hà Nội luôn nhận được sự quan tâm, chỉ đạo sâu sát và vận dụng sáng tạo đường lối đổi mới của Trung ương vào thực tiễn của thành phố, nêu cao tinh thần gương mẫu, đoàn kết, thống nhất vượt qua khó khăn, thách thức, hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ chính trị, xây dựng Thủ đô ngày càng giàu đẹp, văn minh, hiện đại, xứng đáng với danh hiệu “Thủ đô ngàn năm văn hiến”, “Thủ đô anh hùng”, “Thành phố vì hòa bình”, có những đóng góp quan trọng vào sự ổn định và phát triển chung của đất nước.
Việc thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, trọng tâm là 10 năm thực hiện Cương lĩnh 2011 của Đảng bộ Hà Nội những năm qua đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, có thể nêu lên ở một số lĩnh vực tiêu biểu sau:
I. Về dân chủ và thực hành dân chủ
Nhận thức của cấp ủy, chính quyền, hệ thống chính trị Thành phố và nhân dân về thực hiện dân chủ ngày càng nâng lên, quyền làm chủ của nhân dân được phát huy tốt hơn. Dân chủ trong Đảng, trong các tổ chức và xã hội được mở rộng, nâng cao. Cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, MTTQ, các đoàn thể chính trị - xã hội các cấp của Thành phố đã cụ thể hóa phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”, thực hiện dân chủ, phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Việc thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ và phát huy dân chủ trong lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp uỷ đảng được đảm bảo thực hiện nghiêm túc, hiệu quả. Thành ủy đã triển khai sáng tạo, thận trọng, tiến hành chỉ đạo điểm, đồng thời xây dựng được một hệ thống quy chế, quy ước "mẫu" tương đối đồng bộ cho các loại hình cơ sở và từng bước áp dụng nhân ra diện rộng.
2. Về xây dựng Đảng
Đã kịp thời đổi mới phương thức lãnh đạo của Thành ủy và các cấp ủy; ban hành quy chế làm việc của Ban Chấp hành Đảng bộ Thành phố, Ban Thường vụ Thành ủy, Thường trực Thành ủy; phân công nhiệm vụ cụ thể đối với các cấp ủy; đổi mới phương thức lãnh đạo đối với hoạt động của hệ thống chính trị theo Nghị quyết Trung ương 5 khóa X, tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, giám sát hoạt động của các cơ quan chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội; phát huy tính năng động, sáng tạo, nâng cao hiệu quả hoạt động của từng tổ chức.
3. Về xây dựng nhà nước pháp quyền
Việc xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa đã được chỉ đạo thể chế hóa bằng nhiều văn bản triển khai thực hiện, đặc biệt là: Chương trình số 01 của Thành ủy về “Nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các cấp ủy đảng và chất lượng đội ngũ đảng viên; năng lực quản lý, điều hành của bộ máy chính quyền; chất lượng hoạt động của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể nhân dân các cấp giai đoạn 2011-2015”; Chương trình số 08 của Thành ủy về "Đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao trách nhiệm và chất lượng phục vụ của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức giai đoạn 2011-2015" và tiếp tục thực hiện trong nhiệm kỳ 2015-2020… Tập trung nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, điều hành của chính quyền các cấp theo phương châm “rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ tiến độ, rõ hiệu quả”. Chỉ đạo triển khai có hiệu quả Nghị quyết số 39 của Bộ Chính trị, ban hành các Kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 18, Nghị quyết số 19 Hội nghị Trung ương 6 khóa XII và Nghị quyết số 26 Hội nghị Trung ương 7 khóa XII; Đẩy mạnh thực hiện phân cấp quản lý kinh tế-xã hội, giảm tải công việc cho cấp Thành phố, mở rộng quyền hạn của cơ sở, phát huy được tính chủ động, sáng tạo của người đứng đầu các cơ quan, đơn vị; tăng cường củng cố, kiện toàn tổ chức bộ máy nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của chính quyền các cấp; đồng thời thường xuyên rà soát chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, kiện toàn tổ chức bộ máy của cơ quan hành chính và các đơn vị sự nghiệp công lập theo hướng tinh gọn, hiệu quả và đúng quy định pháp luật.
Từ năm 2011 đến nay, cấp Thành phố đã giảm 01 cơ quan chuyên môn thuộc Thành phố; giảm 78 phòng chuyên môn và 119 đơn vị sự nghiệp công lập. Cấp huyện, đã tăng 42 đơn vị sự nghiệp công lập và giảm 41 Ban quản lý dự án chuyên ngành và Ban Quản lý dự án khu vực
4. Về mối quan hệ giữa đổi mới kinh tế và đổi mới chính trị.
Kết hợp chặt chẽ ngay từ đầu đổi mới kinh tế với đổi mới chính trị, lấy đổi mới kinh tế làm trọng tâm, đồng thời từng bước đổi mới chính trị. Cần tập trung cao độ cho đổi mới chính trị, trọng tâm là chú trọng công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh.
5. Về lĩnh vực kinh tế
Sau gần 8 năm thực hiện Cương lĩnh, Hà Nội đã đạt được nhiều kết quả cụ thể trong lĩnh vực kinh tế: tăng trưởng GRDP giai đoạn 2011 - 2017 bình quân đạt 7,62%/năm; trong đó, dịch vụ tăng 7,54%, công nghiệp - xây dựng tăng 8,54%, nông nghiệp tăng 3,2%; quy mô nền kinh tế năm 2017 (theo giá cố định) tăng 1,67 lần so với năm 2010; GRDP bình quân đầu người năm 2017 đạt 86 triệu đồng (gấp 1,83 lần so với 46,95 triệu đồng/người vào năm 2010). Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực, tỷ trọng các ngành dịch vụ, công nghiệp - xây dựng tăng, tỷ trọng ngành nông nghiệp giảm.
Thu ngân sách trên địa bàn giai đoạn 2011-2017 liên tục đạt và vượt dự toán, bình quân hằng năm tăng 10,09%/năm. Ước thu ngân sách năm 2018 đạt 100,2% dự toán (khoảng 238.793 tỷ đồng), gấp 2,2 lần năm 2010. Hà Nội được xếp trong top 10 thành phố năng động nhất thế giới. Dù chỉ bằng 1% về diện tích và 8,1% về dân số so với cả nước, nhưng Hà Nội đóng góp 16,46% về GRDP và 19,05% về thu ngân sách; 5,51% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước. Trong số 24 chỉ tiêu mức hoàn thành công nghiệp hóa, hiện đại hóa Thủ đô, 15 chỉ tiêu công nghiệp hóa theo hướng hiện đại xây dựng chung cho cả nước đến năm 2016, Hà Nội đã hoàn thành 7 chỉ tiêu.
6. Về lĩnh vực văn hóa-xã hội-con người
Sự nghiệp văn hóa Hà Nội đã có bước phát triển mạnh mẽ, đời sống văn hóa, tinh thần của nhân dân Thủ đô ngày càng được cải thiện và nâng cao. Công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa vật thể và phi vật thể của Hà Nội được đẩy mạnh. Công tác xây dựng và hoàn thiện hệ thống thiết chế văn hóa luôn được quan tâm đầu tư; Công tác giáo dục và đào tạo đã đổi mới căn bản, có bước phát triển mạnh cả về quy mô và chất lượng theo hướng giáo dục toàn diện; tổ chức tuyển sinh trực tuyến đầu cấp; kịp thời rà soát, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch mạng lưới trường học; nâng cao số lượng và chất lượng trường học đạt chuẩn quốc gia; triển khai đề án Xây dựng trường chất lượng cao, phấn đấu đến năm 2020 có thêm 20 trường công lập chất lượng cao; đổi mới phương pháp giảng dạy, chú trọng phát triển toàn diện về phẩm chất và năng lực người học, tăng cường nội dung giáo dục kỹ năng sống cho học sinh; hoạt động khoa học và công nghệ đã đạt được nhiều kết quả trong việc ứng dụng vào thực tiễn sản xuất và đời sống. Sản phẩm của các công trình nghiên cứu khoa học đã góp phần thúc đẩy đổi mới, nâng cao năng lực công nghệ và năng lực cạnh tranh trong quá trình hội nhập quốc tế; việc bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu được quan tâm đầu tư, cải tạo hệ thống sông, hồ, trồng cây xanh, xử lý rác thải; thực hiện tốt chính sách an sinh xã hội, nhất là chính sách đối với người có công, từng bước nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Công tác y tế, chăm sóc sức khỏe nhân dân đã khắc phục các hạn chế trong việc khám chữa bệnh cho người dân; tình hình dịch bệnh trên địa bàn Thành phố được kiểm soát, không để dịch lớn xảy ra; đẩy mạnh phát triển nhiều kỹ thuật chuyên sâu trong chẩn đoán, điều trị ngang tầm các bệnh viện Trung ương và các nước trong khu vực; tập trung chỉ đạo, tạo điều kiện cho các tôn giáo hoạt động theo đúng chính sách, pháp luật của Nhà nước; thực hiện hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, tỷ lệ hộ nghèo của Thành phố đã giảm từ 3,64% cuối năm 2015 xuống còn 1,69% cuối năm 2017 theo chuẩn mới; phong trào xây dựng “Người Hà Nội thanh lịch, văn minh” được phát động và kiên trì triển khai trong nhiều năm. Thành phố đã ban hành Quy tắc ứng xử trong các cơ quan và tại nơi công cộng trên địa bàn thành phố Hà Nội nhằm từng bước xây dựng, hình thành những chuẩn mực văn hóa, góp phần giữ gìn và phát triển truyền thống văn hóa tốt đẹp của Thủ đô và đất nước, xây dựng người Hà Nội thanh lịch, văn minh...
Những thành tựu nêu trên đã góp phần minh chứng cho tính đúng đắn của Cương lĩnh 2011, đồng thời quá trình thực thiện Cương lĩnh ở Thủ đô những năm qua cũng cho thấy, cần tiếp tục làm rõ một số vấn đề làm cơ sở để đánh giá, tổng kết sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với giai đoạn mới: (1) Cần nghiên cứu, làm sáng tỏ cơ chế đảm bảo thực hiện dân chủ XHCN trong nền chính trị nhất nguyên và một Đảng cầm quyền; (2) cần đánh giá làm rõ tác động của các mô hình tự quản trong các cộng đồng dân cư ở cơ sở (thôn, tổ dân phố) trong quá trình thực hiện QCDC ở cơ sở; (3) cần làm sáng tỏ thêm những khía cạnh của dân chủ hóa đời sống xã hội nằm ngoài phạm vi tác động của QCDC ở cơ sở, ban hành các văn bản pháp luật điều chỉnh kịp thời; (4) sớm đưa Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở vào chương trình xây dựng luật của Quốc hội; hoàn thiện hệ thống pháp luật, nhất là các luật có liên quan trực tiếp đến quyền con người, quyền công dân; (5) lắng nghe, tiếp thu, giải trình đầy đủ những ý kiến phản ánh, kiến nghị của cử tri và nhân dân đối với chính sách, pháp luật có tác động nhiều đến cuộc sống của người dân; (6) Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh cần nghiên cứu đưa nội dung xây dựng và thực hiện QCDC ở cơ sở vào chương trình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ; (7) tiếp tục đổi mới việc ban hành nghị quyết và thể chế hóa nội dung các nghị quyết thành các kế hoạch cụ thể; (8) đổi mới, kiện toàn một số khâu trong công tác tổ chức cán bộ. Đảng phải trực tiếp chỉ đạo, bố trí công tác cán bộ chủ chốt của nhà nước - chính quyền. Cấp ủy giữ quyền lãnh đạo, giới thiệu cán bộ với các cơ quan nhà nước - chính quyền có thẩm quyền; (9) tiếp tục nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng bộ, thường xuyên xây dựng, chỉnh đốn Đảng; (10) xây dựng và hoàn thiện cơ chế giám sát quyền lực...
Tại tọa đàm, các thành viên Ban Chỉ đạo tổng kết Cương lĩnh đã trao đổi nhiều vấn đề với Thành ủy Hà Nội để cùng tập trung làm rõ việc nâng cao vai trò lãnh đạo, sức chiến đấu của chi bộ nông thôn, tổ dân phố; về phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa và thực hành dân chủ; nhận thức về Đảng cầm quyền và hoạt động của Đảng bộ thành phố; về xây dựng kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa…
Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Đức Chung phát biểu
Trao đổi một số vấn đề về phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, nhất là mối quan hệ giữa kinh tế tập thể và kinh tế tư nhân trên địa bàn Thủ đô, Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Đức Chung cho biết, kinh tế tập thể trên địa bàn thành phố đang được cơ cấu lại theo hướng đầu tư công nghệ, nên có hiệu quả, năng suất lao động cao hơn, sản phẩm phù hợp với nhu cầu thị trường hơn. Khu vực kinh tế tư nhân trên địa bàn Thủ đô cũng đang được đầu tư mạnh mẽ, đổi mới về công nghệ. Dự kiến thời gian tới, đóng góp của khu vực này vào GRDP của thành phố sẽ tăng từ mức hơn 40% lên hơn 60%...
Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Ngô Thị Thanh Hằng phát biểu tại tọa đàm
Phát biểu tại tọa đàm, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Ngô Thị Thanh Hằng cho biết, nhận thức rõ tầm quan trọng của Cương lĩnh 2011, trong công tác lãnh đạo, Đảng bộ thành phố đã chú trọng đổi mới, cụ thể hóa các nghị quyết Đại hội Đảng thành các chương trình công tác lớn, nhiệm vụ trọng tâm, khâu đột phá. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ rất quyết liệt, chú trọng kiểm tra, giám sát; mở rộng và phát huy dân chủ gắn với tăng cường kỷ luật, kỷ cương. Đồng chí đánh giá, nội dung tọa đàm hôm nay rất quan trọng, góp phần làm sáng rõ lý luận và thực tiễn trong quá trình thực hiện Cương lĩnh 2011, đồng thời giúp Thành ủy Hà Nội nhận thức sâu sắc hơn về những kết quả đã đạt được để phát huy; những vấn đề còn tồn tại, hạn chế để rút ra những bài học kinh nghiệm và đề ra giải pháp trong thời gian tới
GS.TS Phùng Hữu Phú phát biểu kết luận tọa đàm
Kết luận tọa đàm khoa học, GS.TS Phùng Hữu Phú đánh giá cao sự chuẩn bị của Đảng bộ Hà Nội trong việc tham gia tổng kết Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Chất lượng các báo cáo cũng như các ý kiến phát biểu trực tiếp tại tọa đàm, cùng với những thông tin hữu ích qua các buổi nghiên cứu đã giúp Đoàn có thêm nhiều tư liệu thực tiễn quý giá để thực hiện tốt nhiệm vụ tổng kết một số vấn đề lý luận và thực tiễn qua 30 năm thực hiện cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội; trọng tâm là 10 năm thực hiện cương lĩnh 2011 do Trung ương giao./.
Nguyễn Tiến