1. Đảng Cộng sản Việt Nam luôn luôn xác định công tác tư tưởng, lý luận là một trong những hoạt động quan trọng hàng đầu của Đảng, là một trong những nội dung quan trọng của công tác lãnh đạo và là phương thức lãnh đạo chủ yếu của Đảng trong thực hiện nhiệm vụ chính trị của từng giai đoạn cách mạng.
Mục tiêu của công tác tư tưởng, lý luận là vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh vào điều kiện cụ thể hiện nay của Việt Nam để xây dựng cơ sở lý luận cho đường lối cách mạng của Đảng; phổ biến, truyền bá tư tưởng, lý luận, quan điểm, đường lối của Đảng đối với cán bộ, đảng viên và nhân dân; cổ vũ, động viên các tầng lớp nhân dân tích cực tham gia công cuộc đổi mới, sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc do Đảng lãnh đạo. Trong lĩnh vực xây dựng Đảng, công tác tư tưởng, lý luận là một nội dung trọng yếu, nhân tố quan trọng hàng đầu tạo nên sự thống nhất, đoàn kết trong Đảng. Công tác tư tưởng, lý luận góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên, các tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh; góp phần ngăn chặn, đẩy lùi tham nhũng, lãng phí, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và các biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.
Đảng Cộng sản Việt Nam xác định công tác tư tưởng, lý luận là một bộ phận cấu thành đặc biệt quan trọng trong toàn bộ hoạt động của Đảng, đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ, phát triển và củng cố niềm tin khoa học vào chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối của Đảng; làm cho hệ tư tưởng của Đảng, lý tưởng xã hội chủ nghĩa giữ vị trí chủ đạo trong đời sống tinh thần xã hội; gìn giữ, kế thừa và phát huy những giá trị tốt đẹp trong truyền thống văn hoá dân tộc, tiếp thu những tinh hoa văn hoá thế giới. Công tác tư tưởng, lý luận giúp bồi đắp nền tảng chính trị của chế độ, tuyên truyền, giáo dục, động viên lực lượng và tổ chức nhân dân thực hiện các nhiệm vụ cách mạng, nâng cao vai trò tiên phong của Đảng về chính trị, lý luận, tư tưởng, trí tuệ, văn hoá và đạo đức. Công tác tư tưởng, lý luận có vai trò đi trước, mở đường trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Công tác tư tưởng, lý luận phải góp phần bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, phê phán các quan điểm sai trái, luận điệu xuyên tạc, làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn chống phá, nhất là âm mưu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch, củng cố và phát huy sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng, sự đồng thuận trong xã hội; góp phần giữ vững ổn định chính trị, bảo đảm môi trường hòa bình, ổn định cho sự nghiệp xây dựng, bảo vệ và phát triển bền vững đất nước.
Trong công cuộc đổi mới toàn diện đất nước, công tác tư tưởng, lý luận đã được coi trọng và tăng cường, góp phần tạo sự thống nhất trong Đảng, sự đồng thuận trong xã hội. Sau hơn 30 năm đổi mới, nhận thức về nội dung, con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam đã ngày càng rõ hơn, góp phần quan trọng vào việc giữ vững ổn định chính trị - xã hội, phát triển kinh tế, cải thiện đời sống nhân dân, nâng cao uy tín và vị thế quốc tế của đất nước …
Qua thực tiễn, Đảng Cộng sản Việt Nam đã đúc kết một số kinh nghiệm trong công tác tư tưởng, lý luận:
Một là, phải luôn kiên định, vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đề ra đường lối, chủ trương, chính sách đúng đắn, phù hợp với điều kiện thực tế của đất nước, khu vực và thế giới trong từng giai đoạn lịch sử cụ thể.
Hai là, Đảng cần có định hướng tư tưởng đúng, kịp thời, kiên quyết phòng ngừa, góp phần ngăn chặn, khắc phục các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch; kiên quyết chống giáo điều, cơ hội, xét lại.
Ba là, công tác tư tưởng, lý luận phải gắn bó chặt chẽ với công tác tổ chức, cán bộ và phong trào cách mạng của quần chúng nhân dân; phải tiến hành đồng thời với việc thực hiện có hiệu quả các chủ trương, chính sách của Đảng; nói đi đôi với làm.
Bốn là, cần hết sức coi trọng tổng kết thực tiễn, nghiên cứu để bổ sung và phát triển lý luận, góp phần xây dựng, hoàn thiện đường lối, chính sách. Thường xuyên đổi mới nội dung, phương thức tiến hành công tác tư tưởng, lý luận đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Năm là, công tác tư tưởng, lý luận là nhiệm vụ của toàn Đảng, của tất cả đảng viên, trước hết là cấp uỷ, bí thư cấp uỷ các cấp; của cả hệ thống chính trị với sự tham gia tích cực của nhân dân, trong đó lực lượng nòng cốt là đội ngũ chuyên trách làm công tác tư tưởng, lý luận của Đảng; phát huy dân chủ, khai thác mọi tiềm năng sáng tạo của toàn Đảng và toàn xã hội.
Sáu là, công tác tư tưởng, lý luận của Đảng là công tác đối với con người, đòi hỏi phải nắm vững những quy luật riêng của tư tưởng, có thái độ, phương pháp khoa học, phù hợp, kết hợp chặt chẽ giữa yêu cầu định hướng tư tưởng với sự tự nguyện, giữa lý trí và tình cảm, giữa lời nói và việc làm, giữa “xây” và “chống”, lấy “xây” làm chính, lấy tích cực đẩy lùi tiêu cực.
2. Bối cảnh mới đã và đang đặt ra những yêu cầu mới đối với công tác tư tưởng, lý luận.
Tình hình quốc tế đang thay đổi nhanh chóng với nhiều diễn biến phức tạp, khó lường. Chủ nghĩa cường quyền áp đặt, chủ nghĩa dân tộc cực đoan, chủ nghĩa thực dụng và chủ nghĩa dân túy với mức độ khác nhau đang chi phối nền chính trị của nhiều nước, trong đó có những nước lớn, tác động mạnh đến quan hệ quốc tế. Tranh chấp lãnh thổ, biển, đảo, khủng bố, an ninh mạng, chiến tranh thương mại, chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch, những xung đột văn hóa, môi trường và nhiều vấn đề an ninh phi truyền thống khác đang nổi lên, có nơi đã trở thành những điểm nóng. Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin đã thúc đẩy nhanh chóng và làm sâu sắc hơn quá trình toàn cầu hóa, làm thay đổi nhanh chóng, toàn diện về lối sống, các mối quan hệ xã hội của mỗi dân tộc, mỗi địa phương, không phụ thuộc vào không gian địa lý hay các biên giới quốc gia truyền thống. Đối với khu vực Đông Nam Á, bên cạnh sự tiếp tục phát triển năng động và tăng cường vai trò trên trường quốc tế cũng đang đứng trước những thách thức mới, yêu cầu mới trên con đường xây dựng cộng đồng hòa bình, ổn định, phát triển thịnh vượng.
Đối với Việt Nam, sau hơn 30 năm thực hiện đường lối đổi mới, thế và lực, sức mạnh tổng hợp của đất nước đã tăng lên rõ rệt; vị thế, uy tín quốc tế được nâng cao. Kết cấu hạ tầng kinh tế - kỹ thuật của đất nước được tăng cường. Đời sống của các tầng lớp nhân dân trong cả nước được cải thiện một bước cơ bản và quan trọng. Cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực đạt được kết quả quan trọng, từng bước đã ngăn chặn được sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ Đảng và xã hội. Niềm tin của nhân dân đối với Đảng, chế độ đã tăng lên.
Bên cạnh đó, Việt Nam cũng đứng trước những khó khăn, thách thức mới, tác động trực tiếp đến công tác tư tưởng, lý luận của Đảng. Các nguy cơ đã được dự báo trong quá trình thực hiện đường lối đổi mới, như: Chệch hướng xã hội chủ nghĩa, tụt hậu xa hơn về kinh tế, “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch; đặc biệt là tệ tham nhũng, lãng phí, sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên. Những vấn đề phức tạp nảy sinh trong quá trình phát triển, hội nhập, như nguy cơ lệ thuộc kinh tế, phân hóa giàu nghèo, ô nhiễm môi trường sinh thái và sự xâm lăng văn hóa... đang tác động tiêu cực đến chất lượng, hiệu quả công tác tư tưởng, lý luận của Đảng, đến niềm tin của nhân dân đối với sự lãnh đạo của Đảng, đối với lý tưởng xã hội chủ nghĩa. Các thế lực thù địch trong và ngoài nước tăng cường chống phá, xuyên tạc đường lối, chính sách hòng làm lung lạc niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước.
Trong bối cảnh đó, Đảng Cộng sản Việt Nam khẳng định cần tiếp tục tăng cường và thực hiện có hiệu quả công tác tư tưởng, lý luận, trong đó tập trung vào một số nhiệm vụ trọng tâm sau đây:
Một là, tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, đề cao trách nhiệm của toàn Đảng và cả hệ thống chính trị, của từng cấp ủy, tổ chức đảng các cấp, trước hết là người đứng đầu đối với công tác tư tưởng, lý luận; đổi mới nội dung phương pháp công tác tư tưởng, lý luận, giáo dục lý luận chính trị trong Đảng và xã hội.
Các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền từ Trung ương đến cơ sở và cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu phải chú trọng làm tốt công tác tư tưởng. Bí thư cấp uỷ, thủ trưởng các cơ quan, đơn vị phải có kế hoạch lãnh đạo, chỉ đạo và thường xuyên quan tâm đến công tác tư tưởng, lý luận. Đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả tuyên truyền, giáo dục chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng. Đổi mới nội dung, phương pháp giáo dục lý luận chính trị theo hướng hiện đại, gắn với thực tiễn, phù hợp với từng đối tượng, chú trọng nâng cao trình độ, rèn luyện phong cách, trau dồi bản lĩnh chính trị của đội ngũ giảng viên lý luận chính trị. Tiếp tục đổi mới công tác tuyên truyền, giáo dục lý luận chính trị, công tác nghiên cứu, quán triệt các nghị quyết, kết luận của Đảng theo hướng thiết thực, hiệu quả.
Hai là, tiếp tục nghiên cứu, vận dụng sáng tạo, phát triển chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng của Hồ Chí Minh trong tình hình mới, phù hợp với thực tiễn Việt Nam, gắn nghiên cứu thực tiễn Việt Nam với tham khảo kinh nghiệm, tiếp thu có chọn lọc thành tựu, giá trị tiến bộ của nhân loại. Coi trọng và tăng cường tổng kết thực tiễn, nghiên cứu, phát triển lý luận, tiếp tục làm sáng tỏ lý luận về chủ nghĩa xã hội, về mô hình và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam; giải quyết thật tốt, đúng đắn các mối quan hệ lớn được nêu trong Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011). Quán triệt, triển khai nghiêm túc các quy định, quy chế, hướng dẫn của Đảng trong hoạt động tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận. Phát huy dân chủ, khai thác tiềm năng sáng tạo trong nghiên cứu khoa học, nghiên cứu lý luận; chú trọng khâu đánh giá, nghiệm thu, ứng dụng, bảo đảm chất lượng, hiệu quả nghiên cứu.
Ba là, công tác tư tưởng, lý luận phải là một bộ phận quan trọng nhất của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; tăng cường giáo dục lý luận chính trị trong toàn Đảng, thực hiện có hiệu quả xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức, đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Công tác tư tưởng, lý luận phải góp phần quan trọng vào việc giáo dục ý thức trách nhiệm công dân, lý tưởng cách mạng, góp phần trực tiếp, có hiệu quả ngăn chặn, đẩy lùi suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.
Bốn là, công tác tư tưởng, lý luận phải bám sát và phục vụ nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại; góp phần giải quyết những khó khăn, vướng mắc, giải quyết những vấn đề bức xúc trong đời sống kinh tế - xã hội, tạo sự thống nhất trong Đảng và đồng thuận trong nhân dân. Công tác tư tưởng, lý luận phải thực sự coi trọng và hướng mạnh về cơ sở; nêu cao vai trò tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên trong công tác tư tưởng, lý luận. Tăng cường dự báo tình hình, chủ động phát hiện, nắm bắt những vấn đề bức xúc trong cuộc sống để định hướng tư tưởng chính trị, dư luận xã hội.
Năm là, tích cực đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; phê phán, phản bác có hiệu quả các luận điệu sai trái, xuyên tạc của các thế lực thù địch, đối tượng phản động, cơ hội chính trị. Đa dạng hóa các hình thức đấu tranh trên cơ sở giữ vững quan điểm và nguyên tắc; mềm dẻo, linh hoạt trong phương pháp; công khai, minh bạch, dân chủ, góp phần tạo dư luận xã hội lành mạnh, đồng thuận. Đối thoại, trao đổi với những người có ý kiến khác trên tinh thần khoa học, dân chủ, xây dựng và thuyết phục. Phát huy vai trò và trách nhiệm của các phương tiện truyền thông đại chúng, các diễn đàn khoa học vì sự phát triển ổn định, bền vững của đất nước vì lợi ích của nhân dân và sự vững vàng của chế độ.
Sáu là, phát huy vai trò và tăng cường quản lý các hoạt động báo chí, xuất bản; thông tin trên Internet và mạng xã hội. Nêu cao trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan chủ quản, lãnh đạo cơ quan báo chí trong công tác tư tưởng, lý luận, tham gia đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong Đảng và xã hội. Chủ động định hướng, cung cấp thông tin thường xuyên, đột xuất cho báo chí. Khen thưởng kịp thời những tập thể, cá nhân có thành tích; xử lý nghiêm những tập thể, cá nhân vi phạm quy định về thông tin, báo chí, tuyên truyền… trên Interrnet và mạng xã hội.
Bảy là, tập trung đầu tư cho công tác tư tưởng, lý luận trong tình hình mới; phát triển đội ngũ cán bộ chuyên trách làm công tác tư tưởng, lý luận đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, phương tiện, kỹ thuật, ứng dụng công nghệ theo hướng hiện đại, đáp ứng yêu cầu của hoạt động tư tưởng trước những đòi hỏi của tình hình mới. Quan tâm công tác đào tạo, bồi dưỡng quy hoạch đội ngũ cán bộ làm công tác tư tưởng, lý luận từ Trung ương đến cơ sở, cán bộ cấp chiến lược, các chuyên gia đầu ngành, đội ngũ kế cận và cán bộ trẻ. Nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng, có chế độ, chính sách đãi ngộ đối với đội ngũ những người làm công tác tư tưởng, lý luận.
Kính thưa quý vị đại biểu và các đồng chí !
Trong bối cảnh mới, Đảng Cộng sản Việt Nam mong muốn tăng cường hơn nữa quan hệ hợp tác trong lĩnh vực tư tưởng, lý luận giữa Đảng Nhân dân Cách mạng Lào và Đảng Cộng sản Việt Nam, góp phần không ngừng nâng cao chất lượng công tác tư tưởng, lý luận của mỗi Đảng. Việc tổ chức hội thảo về công tác tư tưởng, lý luận giữa hai Đảng chúng ta có ý nghĩa rất quan trọng. Chúng tôi hy vọng sẽ tiếp thu được nhiều kinh nghiệm của các đồng chí trong công tác tư tưởng, lý luận.
Chúc cho hoạt động hợp tác về lý luận giữa hai Đảng ngày càng phát triển, có kết quả thiết thực cho công tác xây dựng Đảng, công cuộc xây dựng, phát triển của mỗi nước, góp phần tăng cường quan hệ đặc biệt, hợp tác gắn bó giữa hai Đảng, hai nước và nhân dân hai dân tộc Việt Nam - Lào!
Xin trân trọng cảm ơn quý vị đại biểu và các đồng chí!