Tăng trưởng dân số Mỹ chậm lại gây lo ngại tác động kinh tế lâu dài
Giới phân tích nhận định, sự sụt giảm tăng trưởng dân số ở Mỹ có thể ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế của nước này trong tương lai và phúc lợi xã hội cho những người về hưu, sau khi con số thống kê mới nhất cho thấy tỉ lệ sinh và số người nhập cư ở Mỹ giảm đi trong một thập niên trở lại đây.
Theo ước tính dân số mới được Cục Điều tra Dân số Mỹ công bố gần đây, dân số Mỹ chỉ tăng 0,48% kể từ tháng 7/2018. Mức tăng dân số đã chậm lại hàng năm kể từ năm 2015. Dân số Mỹ tăng 19,5 triệu người kể từ tháng 4 năm 2010 - trung bình khoảng 0,66% mỗi năm. Một thập niên trước, dân số tăng trung bình 0,97% mỗi năm.
Sự gia tăng tự nhiên - cách biệt giữa số người sinh ra và chết đi ở Mỹ - đã giảm xuống 957.000 người trong năm 2019, lần đầu tiên trong ít nhất 40 năm mức tăng tự nhiên giảm xuống thấp hơn 1 triệu người. Trong khi đó, số lượng người cao tuổi được hưởng lương hưu lại đang tăng lên. Theo dự báo dân số của Trung tâm Nghiên cứu Pew, tất cả những người còn sống nằm trong nhóm “Baby Boombers”, một thế hệ trẻ em ồ ạt ra đời ở Mỹ từ 1946-1964, đều sẽ qua tuổi 65 đến năm 2030 - và 18% dân số Mỹ ít nhất sẽ ở độ tuổi đó. Báo Bưu điện Washington cho rằng: “Xu hướng này, nếu không kiểm soát, có nghĩa là tăng trưởng kinh tế thấp hơn và cơ sở hỗ trợ cho một nhóm người về hưu bị thu nhỏ”.
Chuyên gia kinh tế Nguyễn Xuân Nghĩa - một nhà quan sát tại California - nhận định với Đài VOA Việt ngữ rằng hai yếu tố chính ảnh hưởng đến tỷ lệ sinh thấp ở Mỹ là cuộc Đại Suy thoái kinh tế vào cuối những năm 2000 và đầu những năm 2010, cùng với đó là sự thay đổi trong lối sống của thế hệ trẻ hơn. Ông nói: “Giới trẻ thế hệ Z, tức là sinh năm 2000 trở về sau, lập gia đình trễ và học hành cũng ít hơn vì món nợ tiền học phí quá lớn, thành ra cái đó cũng sẽ ảnh hưởng về lâu dài, trong khi tuổi thọ kéo dài cũng ảnh hưởng tới quỹ lương hưu. Bây giờ quỹ này đã hụt chừng 24 nghìn tỉ USD. Nếu tuổi thọ trung bình thêm được một năm thì tức là thêm một nghìn tỉ nữa. Đó cũng là vấn đề nguy hiểm cho nước Mỹ”.
Di dân có thể giúp bù đắp lượng dân số sụt giảm, nhưng dự báo của Cục Điều tra Dân số cho thấy việc di cư sang Mỹ có xu hướng giảm, tạo thêm một lo ngại nữa về tương lai dân số. Số lượng di dân xuống mức thấp nhất một thập niên trong khoảng thời gian giữa năm 2018 và năm 2019. Trong thời gian này, ước tính 595.000 người nhập cư vào Mỹ, giảm đáng kể so với 1.047.000 người di cư sang Mỹ trong giai đoạn 2015-2016. Kể từ năm 2010, di dân quốc tế đã thêm khoảng 7,9 triệu người vào dân số của Mỹ, dù mức này đã giảm dần kể từ năm 2016. Sự sụt giảm này diễn ra cùng lúc chính quyền của Tổng thống Donald Trump thắt chặt chính sách nhập cư và hạn chế di dân vào Mỹ, cả bất hợp pháp lẫn hợp pháp.
Theo ông Nguyễn Xuân Nghĩa, dù chính sách hiện nay có khía cạnh tích cực là chú trọng vào trình độ và kĩ năng thay vì số lượng di dân nhận vào. Ông nói: “Tôi cho rằng sau cuộc điều tra dân số, chính quyền của ông Trump phải nghiên cứu lại [chính sách] này”.
Một số giải pháp được đề xuất cho tình trạng sụt giảm dân số bao gồm thúc đẩy tỉ lệ sinh sản bằng cách tăng đãi ngộ cho những người làm cha mẹ như cho nghỉ phép sinh sản có trả lương và hỗ trợ chu cấp tiền nuôi dưỡng con cái. Gia tăng nhập cư được xem là biện pháp dễ thực hiện hơn. Nhưng sự sụt giảm này đang khơi lên lo ngại về tác động tiềm năng đối với nền kinh tế của Mỹ.
Báo Bưu điện Washington Post nhận định: “Sự sụt giảm tăng trưởng dân số gần đây không phải là không thể đảo ngược. Nhưng việc khởi đầu một cuộc sống mới ở Mỹ dường như kém hấp dẫn hơn - đối với những người cha mẹ tiềm năng đã sinh sống ở đây và những di dân tiềm năng đến đây từ nước ngoài - là lời cảnh báo mà Mỹ không thể phớt lờ”./.
Theo TTXVN