Cử tri Mỹ đi bỏ phiếu giữa kỳ sớm tại Minneapolis . Ảnh: AP.
Chính trường Mỹ đang nóng lên khi vào ngày 8/11/2022 tới đây sẽ diễn ra cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ. Ngoài cuộc đua vào lưỡng viện Quốc hội khóa 118, cuộc bầu cử còn bầu lại hàng loạt vị trí Thống đốc các bang và lãnh đạo chính quyền địa phương. Đây được coi như cuộc trưng cầu ý dân toàn liên bang đối với kết quả điều hành chính phủ của Tổng thống Joe Biden nói riêng và đảng Dân chủ nói chung trong gần 2 năm qua. Kết quả bầu cử cũng sẽ phát đi tín hiệu về đường lối chính sách đối nội và đối ngoại của nước Mỹ trong ít nhất 2 năm tới.
Sự quan tâm của cử tri
Hơn 30 triệu cử tri Mỹ, tính đến ngày 3/11, đã tham gia bỏ phiếu sớm trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ tại Mỹ. Thống kê cho thấy có 31.988.292 lá phiếu sớm tại cuộc bầu cử này, bao gồm hơn 13 triệu phiếu bầu trực tiếp và hơn 18 triệu phiếu bầu qua đường bưu điện. Hầu hết các bang đã hoàn tất bỏ phiếu sớm, trong khi chỉ một số ít bang không tổ chức bỏ phiếu trực tiếp sớm. Các bang có số lượng bỏ phiếu sớm lớn nhất bao gồm California, Texas và Florida với ít nhất 4 triệu phiếu bầu, trong khi những bang ghi nhận ít nhất 3 triệu phiếu bầu bao gồm Washington, Georgia và North Carolina. Các bang còn lại đạt từ 2 triệu phiếu bầu trở xuống. Giới chuyên gia cho rằng tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu là yếu tố quan trọng tại các bang chiến địa.
Theo kết quả cuộc thăm dò dư luận do ABC News/Ipsos thực hiện, khoảng 50% người Mỹ cho rằng kinh tế hoặc lạm phát là những vấn đề quan trọng nhất chi phối lá phiếu bầu của họ trong cuộc bầu cử này. 26% người được hỏi coi sức khỏe nền kinh tế là vấn đề họ quan tâm nhất khi bỏ phiếu, trong khi 23% chọn lạm phát. Chia theo đảng, 75% người đảng Cộng hòa quan tâm đến 2 vấn đề này, trong khi tỷ lệ này trong số những người theo đảng Dân chủ là 29%. Trong khi đó, 49% những người được hỏi là cử tri độc lập bày tỏ quan tâm hàng đầu đến hai vấn đề trên.
Những vấn đề khác được các cử tri quan tâm là quy định hợp pháp hóa việc nạo phá thai, bạo lực súng đạn và biến đổi khí hậu. Nhìn chung, vấn đề kinh tế và lạm phát được cho là khiến các cử tri nghiêng về ủng hộ đảng Cộng hòa. Tuy nhiên, đảng Dân chủ hi vọng có một kết quả tốt nhờ sự ủng hộ của công chúng trong vấn đề nạo phá thai.
Hiến pháp Mỹ quy định nhiệm kỳ Tổng thống kéo dài 4 năm, Hạ nghị sĩ nhiệm kỳ 2 năm, Thượng nghị sĩ nhiệm kỳ 6 năm. Do đó, cứ mỗi 2 năm, vào giữa nhiệm kỳ của Tổng thống, cử tri trên khắp nước Mỹ sẽ bầu lại toàn bộ 435 ghế tại Hạ viện và 1/3 trong tổng số 100 ghế tại Thượng viện. Các cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ tại Mỹ thường được tổ chức vào ngày thứ Ba sau ngày thứ Hai đầu tiên trong tháng 11 của năm bầu cử. Do đó, cuộc bầu cử năm 2022 sẽ diễn ra vào ngày 8/11 tới để bầu lại tất cả 435 ghế Hạ nghị sĩ; 35/100 ghế Thượng nghị sĩ và 36 Thống đốc bang và hàng loạt cuộc bầu cử chính quyền địa phương. Từ ngày 28/10, cử tri tại một số bang có thể được phép đi bỏ phiếu sớm.
Những vấn đề chi phối
Bầu cử giữa nhiệm kỳ tại Mỹ có tên gọi đầy đủ là “bầu cử giữa nhiệm kỳ Tổng thống”. Các nhà lập quốc tại Mỹ, xuất phát từ mong muốn xây dựng một hệ thống chính trị cân bằng và bền vững, đã đưa vào Hiến pháp hình thức bầu cử khác với hầu hết các quốc gia trên thế giới. Trong khi Tổng thống Mỹ được bầu qua lá phiếu đại cử tri, thì lưỡng viện Quốc hội, Thống đốc các bang và chính quyền địa phương lại được bầu qua hình thức phổ thông đầu phiếu.
Cũng theo kết quả một cuộc khảo sát của ABC News/Ipsos, so với đảng Dân chủ, đảng Cộng hòa giành được nhiều sự tin tưởng của người dân Mỹ hơn trong cách thức giải quyết các vấn đề trọng yếu của đất nước như lạm phát, tăng trưởng kinh tế, giá khí đốt và tội phạm.
Về lạm phát, có 36% số người Mỹ được hỏi tin tưởng đảng Cộng hòa có thể giải quyết thách thức về lạm phát hiện nay, trong khi con số dành cho đảng Dân chủ là 21%. Trong khi đó, có 36% số người Mỹ tham gia khảo sát cho rằng đảng Cộng hòa điều hành kinh tế tốt hơn, cao hơn hẳn tỷ lệ 24% dành cho đảng Dân chủ. Tương tự với vấn đề cải thiện giá khí đốt và tội phạm, kết quả là 36% và 22%, nghiêng về đảng Cộng hòa. Kết quả thăm dò cho thấy dư luận Mỹ khá chia rẽ trong vấn đề người di cư, có 35% số người được hỏi đặt niềm tin vào đảng Cộng hòa, cao hơn 3% tỷ lệ ủng hộ dành cho đảng Dân chủ. Tuy nhiên, đảng Dân chủ lại giành được sự tin tưởng của cử tri Mỹ liên quan đến vấn đề COVID-19, biến đổi khí hậu, bạo lực súng và phá thai.
Trong khi đó, lạm phát, quyền tiếp cận phá thai và công bằng chủng tộc là những mối quan tâm hàng đầu của cử tri da màu thế hệ Z (những người sinh trong khoảng thời gian từ năm 1997 đến năm 2012) ở các bang chiến địa của Mỹ, trong đó có Michigan, Florida, Georgia và Virginia. Có tới 87% số cử tri được hỏi nhấn mạnh quyền được phá thai cần được bảo vệ một cách hợp pháp và khoảng 50% số người được hỏi tin rằng họ có thể mang lại những chuyển biến tích cực về quyền tiếp cận phá thai cũng như nền kinh tế thông qua việc bỏ phiếu. 40% số cử tri thuộc thế hệ Z tham gia khảo sát cho rằng lá phiếu của họ có thể dẫn tới những thay đổi trong ngành cảnh sát, trong khi 52% tin rằng lá phiếu của họ có "sức nặng", tạo ra sự thay đổi trong quyền tiếp cận phá thai và 49% cử tri cho là lá phiếu của họ có thể tạo ra sự thay đổi đối với nền kinh tế. Mặc dù vậy, các cử tri trẻ tuổi vẫn bày tỏ quan điểm tiêu cực về tình hình nước Mỹ hiện nay, khi dùng những từ như "chán nản", "không vui", "bi quan" và "sợ hãi" để mô tả diễn biến trong nước./.
Theo TTXVN